PORADNIK NAUCZYCIELA BRYDŻA

12.4.2005

1

 

 

  Zwracają się do mnie chcący nauczać brydża z prośbą o wskazówki jak to robić na początku. W cyklu publikacji postaram się przedstawić pewne wskazania “kak eto dielat s naczala“.

 

  W czasach kiedy ja zaczynałem zabawę w uczenie dzieci gry w brydża – czyli za schyłkowego Gierka – wszyscy chłopcy umieli grac w jakąś grę karciana, a znajomość hierarchii kart nie stanowiła dla nich tajemnicy. Z dziewczętami nie próbowałem, bo one raczej nie interesowały się takimi rozrywkami. W dzisiejszych czasach zdarza się nierzadko, ze i chłopcy przychodzący do brydża nie znają hierarchii kart, nie mówiąc o znajomości jakiejkolwiek gry karcianej. Stwarza to nowe problemy dla uczących, których rozwiązaniu ma pomoc ten cykl publikacji.

Postaram się przedstawiać to w formie luźnych propozycji do zajęć praktycznych. Będę wdzięczny za podzielenie się swoimi doświadczeniami innych pasjonatów nauczania brydża.

 

  1. Struktura talii kart – hierarchia starszeństwa
  2. Do nauczania tego elementu bardzo dobrze się nadaje popularna gra dla początkujących, a mianowicie “wojna“. Można grac w dwie, trzy lub cztery osoby aż do momentu osiągnięcia pewnej biegłości w rozpoznawaniu starszeństwa kart.

     

  3. Pojecie lewy jako jednostki obliczeniowej w grze
  4. Tu na początek wprowadzamy znana z kierkowej odgrywki grę w bez atu na wzięcie jak największej liczby lew. Gra odbywa się w czterech i na początku każdy gra indywidualnie dla siebie, w dalszej fazie (i to nie należy odwlekać zbyt długo – ciężko bowiem później przekonać do współpracy z siedzącym naprzeciwko partnerem). Przy tym ćwiczeniu w naturalny sposób pojawi się pojecie fort jako źródła lew. Należy wpoić od początku, ze forty można uzyskać wyłącznie w kolorze długim, minimum 4+kartowym.

     

  5. Wprowadzenie koloru atutowego
  6. Dokonuje się tego na początku za pomocą mianowania, czy to poprzez odkrywanie ostatniej karty, czy tez przez narzucenie z góry kolejności jaki kolor będzie atutowy. W dalszym ciągu wprowadza się kolejne obieranie przez grających koloru atutowego w 4-rozdaniowej rundzie, przy czym obieranie może się odbywać z polowy (przy 13 kartach z 7-miu) posiadanych kart lub z pełnej ich ilości. Tu również prowadzimy grę pojedynczo jak tez i w parach siedzących naprzeciwko siebie. Pojawi się tu trudność związana z tym, która propozycja ma być zwycięska – rozwiążemy ja poprzez ogłaszanie długości koloru np. Jeden z graczy mówi – chce grac w kiery bo mam 5 kart w tym kolorze; jeśli drugi się nie zgadza (z powodu malej liczby kart w tym kolorze w swojej ręce) proponuje inny kolor podając długość w tym kolorze w swojej ręce. Jeśli i ta propozycja nie zostanie przyjęta zgłasza się kolejne. Jeśli żadna nie zostanie przyjęta para gra w kolor ostatniej propozycji.

    Zapisujemy liczbę zdobytych lew przez zawodnika lub parę.

     

  7. Planowanie
  8. Kolejnym ćwiczeniem jest planowanie lew do zdobycia – każdy uczestnik zapowiada ile lew planuje wziąć w konkretnym rozdaniu - po obejrzeniu wszystkich kart oczywiście. Tu pojawi się okazja do zróżnicowania zapisu – pod kreska zapisujemy lewy zaplanowane i zrealizowane (przy niedoborze zapisujemy tyle minus ile wyniosła różnica pomiędzy zadeklarowana liczba lew, a osiągnięta), nad kreska zaś zapisujemy nadrobione lewy. Zwycięzca zostaje ten gracz, który ma na dole najwięcej punktów, a zapis nad kreska służy do rozdzielenia miejsc przy równej liczbie zdobytych punktów pod kreska.

    Pewna trudność pojawi się przy grze parami w tym wariancie – lewy planowane przez obu partnerów mogą się pokrywać. Da to okazje do zwrócenia uwagi na element, który nazywa się duplikacja wartości oraz zrodzić powinna ciekawość jak uniknąć tego typu trudności. Zwrócimy w ten sposób uwagę na możliwości jakie pojawia się w trakcie prawdziwej licytacji brydżowej.

     

  9. Wprowadzenie elementów licytacji brydżowej

Tu należy na początku wprowadzić hierarchie starszeństwa kolorów w brydżu z uwzględnieniem “nadkoloru“ jakim jest bez atu. Zamiast ogólnej propozycji – “proponuje w piki“ wprowadzi się pojecie “jedno pik“. Dalsze propozycje musza uwzględniać hierarchie kolorów, przy czym możliwy będzie powrót na kolor zgłoszony w dowolnej kolejności i liczyć się będzie “ostatnie słowo“. Możliwe będzie oczywiście zagranie w bez atu kiedy partnerom nie uda się osiągnąć zgody przy wyborze koloru. Licytacja odbywa się wyłącznie w jednej parze, na która przypadła kolejność wyboru miana do gry.

Wprowadzamy wyjściowa liczbę 6 jako próg od którego rozpoczyna się obliczanie zadeklarowanych lew – licytacja na poziomie 1-go to 6+1, na poziomie 2-ch to 6+2 itd.

 

 

  1. Wprowadzanie do licytacji drugiej strony
  2.  

    W naturalny sposób pojawią się rozdania, w których strona wyznaczona do obrania koloru lub miana do gry nie będzie posiadała odpowiednich walorów do zadeklarowania wzięcia przynajmniej 7 lew łącznie. Wówczas prawo do deklaracji w co gramy i ile lew planujemy wziąć przechodzi na stronę przeciwną. Aby uniknąć zbyt częstego przepasowania rozdania (co może być nader częste) prowadzący może sam wyznaczyć stronę obierającą miano gry. Można to poprzedzić powrotem do gry z obieraniem koloru takim jak w kierki, kiedy to stosuje się sprzedaż miana do gry za określoną liczbę lew i to zarówno w wersji indywidualnej jak i parowej.

     

  3. Wprowadzenie pojęcia oceny posiadanej ręki za pomocą skali punktowej
  4.  

    Zastosujemy tu skalę Miltona Worka jako najłatwiejszą i najbardziej rozpowszechnioną. Należy od początku wpoić przekonanie, że jest to pierwsza faza oceny wartości posiadanej ręki jak też i połączonych rąk i zwrócić uwagę na inne źródła lew – poznane już wcześniej forty i przebitki. Wspomnieć trzeba o walorach kolorów długich (forty) i krótkich (przebitki). Przy tych ostatnich od samego początku należy zwrócić uwagę na częste pokrywanie się lew przebitkowych i fort kiedy przebija się od dłuższego członu koloru. Przy okazji zwracamy uwagę na walory kontraktów na atutach rozłożonych 4-4 – mamy wtedy wybór, który człon uznamy za “dłuższy”, co miewa bardzo duże znaczenie dla liczby wziętych lew.

     

  5. Wartości zapisowe kolorów – kolory starsze i młodsze, dominacja zapisu za kontrakty bezatutowe
  6.  

    Zamiast dotychczasowego zapisu ograniczającego się do lew pod kreską i nad nią, wprowadzamy konkretny zapis w postaci wielkości uwzględniającej wartość poszczególnych mian (kolorów + BA).

     

  7. Strefy zapisu brydżowego
  8.  

    Wprowadzamy kolejne korekty zapisu brydżowego – premie za częściówki, końcówki i gry premiowe. Zapis robrowy i sportowy – różnice w taktyce gry.

     

     

  9. Cel gry w kontekście zapisu brydżowego
  10.  

    Celem gry jest zdobycie możliwie maksymalnej ilości punktów lub poniesienie jak najmniejszych strat punktowych w sytuacji kiedy przewagę karty ma przeciwnik. Wprowadzenie pojęcia minimaksa.

     

  11. Wprowadzenie pojęcia kontry i rekontry jako narzędzia podwajającego zapis

  12.  

    Wprowadzenie tych elementów winno być poprzedzone zwróceniem uwagi na odpowiedzialność ciążącą na licytujących za złożone deklaracje i konsekwencje ich niedotrzymania. Stąd naturalne pojawienie się narzędzia karcącego za frywolność i nieodpowiedzialność w licytacji. Zwracamy uwagę na fakt iż będą zdarzenia, kiedy skarcenie kontrą jest bardziej opłacalne od zysku za grę własną. Podkreślamy różnice taktyczne przy zapisie robrowym i sportowym.

     

  13. Bilansowanie
  14.  

    Na początek przeprowadzamy ćwiczenia w bilansowaniu wyłącznie punktowym (bezatutowym). Zwracamy uwagę na wartość punktową lewy – 40:13 = 3. Wartość ta w rozdaniach z długimi kolorami jak też i krótkimi (przy grach kolorowych) będzie ulegała znacznym odchyleniom, co spowoduje konieczność wprowadzenia bilansu mieszanego.

    Przykłady rąk pokazujących niedokładności prostego bilansu punktowego (siłowego):

     

    A 3 2

    7 5

     

    A 2

    8 6 4

     

    A K D 4 3 2

    9 8 6

     

    5 3

    A 8 6 4 2

     

     

    Ręce zawierają tylko 21 punktów Miltona Worka, a przy grze w BA gwarantuje w 90% przypadków (podział inny niż 4:0) wzięcie 9 lew w BA. Spowodował to fakt iż nie liczone w bilansie punktowym trzy blotki karowe (432) przynosiły lewy równie skutecznie jak asy. Wynika z tego, że takim kartom należałoby również przyporządkować jakąś wartość punktową. I czynimy to przydzielając im wartość 2 punktów. Po uwzględnieniu tego siła połączonych rąk W i E wynosi już nie 21 punktów tylko 21 + 6 (3x2) = 27, a to podzielone przez statystyczną wartość potrzebna na jedna lewę czyli przez 3 daje 9, czyli liczbę lew jaką możemy wziąć w danym rozdaniu.

     

    Przykład rozdani przebitkowego, gdzie źródłem lew są przebitki głównie:

     

    A K 9 8 4 3 2

    D W 10 7 6 5

     

    9 8 7 6 5 4

    -

     

    -

    4 3 2

     

    -

    5 4 3 2

     

     

    Jest to przykład skrajny kompletnie. Strona WE posiada tylko 10 PC (Point Counts - równoznaczne z pojęciem punkty Miltona Worka) ale przy trzech renonsach i komplecie kart w pikach może wziąć 13 lew na dwustronnych przebitkach. W tej sytuacji wartość kolorów krótkich musiałaby być jakaś abstrakcyjnie wysoka, bo do 39 punktów przeliczeniowych brakuje aż 29 (10 mamy w pikach za 4 figury liczone od góry 4-3-2-1). Zatem wartość renonsu w tym rozdaniu to prawie 10 punktów przeliczeniowych. Jest to jednak rozdanie skrajne i rzeczywista statystyczna wartość koloru krótkiego jest znacznie niższa i zależy w głównej mierze od liczby posiadanych atutów przy krótkości. Zainteresowanych odsyłam do książki Władysława Izdebskiego Podstawowa Szkoła Brydża” gdzie temat kolorów krótkich jest dokładnie wyłożony.

     

  15. Bilans mieszany

 

Bilans taki uwzględnia źródła lew na honory, forty i przebitki. Wartość honorów obliczamy za pomocą skali Miltona Worka. Blotki w kolorze atutowym przy uzgodnionym kolorze (łącznie co najmniej 8 kart na obu rękach) mają wartość 2 punktów każda poczynając od czwartej w kolejności od góry karty na jednej ręce. Jeśli posiadamy boczny długi kolor, to blotkom w takim kolorze (ale tylko jednym !) przydzielamy po 1 punkcie do bilansowania.

Kolor atutowy może być rozłożony w rękach partnerów równomiernie – np. przy 8 kartach jest to układ 4-4. Wtedy możemy wybierać, która ręka ma wziąć więcej przebitek. Przy układzie mniej zrównoważonym np. 5-3, zazwyczaj więcej pożytku przyniosą przebitki od dłuższego członu koloru, ponieważ blotki na dłuższej ręce przyniosą lewy jako forty. Wyjątkiem jest technika nazywająca się “grą na odwrócona rękę”.

Warunkiem wykonania przebitki jest posiadanie krótkości w ręce, w której będziemy przebijać. Krótkością jest renons, singleton (singiel) lub dubleton (dubel).

Bilans mieszany jest przedstawiony w oddzielnym fragmencie internetowej SZKOŁY brydża.

 

  1. Trening brydżowy (na podstawie książki Z. Szuriga)

W momencie kiedy prowadzący uzna, że podopieczni posiedli fundamenty wiedzy brydżowej może przystąpić do regularnego treningu brydżowego.

  1. Formy kształcenia i samokształcenia
  1. Studiowanie literatury
  2. Obserwacje gry
  3. Trening właściwy
  • indywidualne rozwiązywanie problemów – największą wartość mają problemy rozgrywkowe i wistowe na dwie ręce.
  • Trening w parach – licytacje specjalnie przygotowanych rozkładów (np. pojedynki mistrzów dostępne na łamach literatury brydżowej lub licytowanie rozkładów przypadkowych – odrzucamy pewną ilość blotek (najlepiej 13) i rozdajemy po 13 kart. Odrzucenie blotek dynamizuje rozdania, a podzielenie pozostałych kart na 3 ręce po 13 kart pozwala na odrzucenie ręki nieciekawej jeśli takowa przyjdzie
  • Trening zespołowy przy udziale co najmniej 4 osób, najlepiej z prowadzącym – trenerem lub instruktorem na przygotowanych w grupach tematycznych rozkładach np. wybór właściwej końcówki, problemy rozgrywkowe lub wistowe
  1. gra praktyczna

 

  1. Szkolenie pod okiem trenera
  1. wstępne działania trenera – zapoznanie z zasadami gry oraz przepisami, rozpoznanie umiejętności grupy – znajomość innych gier karcianych, możliwości intelektualne grupy
  2. wykłady i ćwiczenia – wykład tradycyjny i problemowy – błędy popełniane przy prowadzeniu wykładów – np. powielanie treści dostępnego podręcznika – wykład ma stanowić uzupełnienie podręcznika i rozjaśnienie kwestii trudnych, niezrozumiałych dla grupy w opisie podręcznikowym. Grupa tematów do wykładów:
    • Wybór otwarcia (zwykle dla początkujących) i odpowiedzi
    • Wybór wejścia do licytacji po otwarciu przeciwnika
    • Ocena strefy licytacji
    • Wybór kontraktu w danej strefie
    • Metody licytacji w strefie szlemowej
    • Licytacja zaporowa strony własnej
    • Licytacja po zaporach przeciwnika
    • Podejmowanie decyzji w licytacjach dwustronnych
    • Pierwsze wyjście
    • Zagrania wistujących w dalszej fazie gry
  1. gra obserwowana – trener nie komentuje w zasadzie w czasie gry, tylko robi notatki, odkładając analizę i ocenę na zakończenie treningu
  2. sprawdzanie wiadomości i umiejętności – cele diagnostyczne i kształcące, stosuje się testy osiągnięć, polecane są formy testu wielokrotnego wyboru

 

FAZY SZKOLENIA

 

1. Od zera do uczestnictwa w grze praktycznej

 

  1. nauczenie umiejętności “ogólnokarcianych”
  2. nauczanie rozgrywki
    • rozpoczęcie rozgrywki, pojęcie dziadka, zgrywanie w kolejnych lewach
    • atutowanie
    • impas i ekspas
    • wyrabianie lew
    • planowanie rozgrywki bezatutowej
    • planowanie rozgrywki kolorowej
    • rozgrywka bezpieczna i rozgrywka na jedyną szansę
    • pomost pomiędzy rozgrywką i licytacją ( polega na tym, że w pokazanym rozdaniu słuchacze mają określić, który kontrakt ich zdaniem jest najwłaściwszy, najpierw demonstrując 4 ręce, a potem 2, ograniczając sie do przykładów, w których jedna ze stron ma wyraźną przewagę karty. Pozwoli to również oswoić się z diagramami brydżowymi.
  1. problematyka licytacyjna
    • obliczanie siły ręki i określanie typu układu
    • wybór otwarcia
    • bilans bezatutowy
    • bilans po uzgodnieniu koloru
    • odpowiedzi forsujące
    • licytacje po odpowiedzi 1 BA – naturalne lub z wprowadzeniem konwencji Staymana
    • licytacja po odpowiedzi two over one
    • licytacja po odpowiedzi one over one
    • licytacja po interwencji przeciwnika
    • wpływ interwencji na planowanie rozgrywki
  1. licytacja w obronie

– hierarchia celów: 

(1) gra własna z szansami realizacji; (2) wskazanie wistu; (3) przygotowanie obrony; (4) utrudnienie licytacji przeciwnikom

  1. podstawy wistu

    • przy grze w BA
    • przy grze w kolor
  1. Otwarcia na wysokości 2, 3 i 4-ch

  2. otwarcie 1 BA

 

2. Od uczestnictwa w grze praktycznej do początków brydża sportowego

 

    1. rozszerzenie wiadomości z zakresu wistu
    • uzupełnienie zrzutek jakościowych zrzutkami ilościowymi; sytuacje kiedy to sie przydaje: (1) przepuszczenie celem odcięcia od longera bez dojścia, (2) wyliczenie ile razy przechodzi dany kolor, by nie stracić tempa na zmianę ataku; (3) określenia (wyliczenie) układu rozgrywającego by wiadomo było jakie karty zatrzymać w końcówce – obrona przed przymusem
    1. licytacja dwustronna
    • wprowadzamy pojęcia pas forsujący i odzywka typu re-open
    • wyeksponowanie problematyki decyzyjnej w trzech sytuacjach: (1) możliwość opłacalnej obrony; (2) licytacja po obronach przeciwników; (3) walka o częściowy zapis
    1. licytacja po uprzednim pasie
    2. - żadna naturalna odzywka nie może być forsująca

    3. licytacja przy zapisie częściowym
    4. podstawy licytacji szlemikowej
    • sekwencje nadwyżkowe
    • inwity
    • Blackwood
    • Konwencja atutowa
    1. wywiad bezatutowy i en passant
    2. odzywki zaporowe
    3. wpustka końcowa i wyliczenie rozkładu
    4. odblokowanie oraz wyliczenie rozkładów przez wistujących

 

3. Od początków sportu do średniej klasy zawodniczej

 

    1. specjalne ustalenia w licytacji dwustronnej
    • kontra odpowiedź
    • dziwne bez atu
    • kontra Sputnik
    • Rekontra ratunkowa SOS
  1. konwencje strefy dogranej

    • czwarty kolor
    • wywołanie kombinowane
  1. Strefa szlemowa

    • do poznanych wcześniej technik takich jak inwit, Blackwood, konwencja atutowa wprowadzamy licytację za pomocą cue bidów
  1. licytacja po otwarciu 1 BA

    • teksas (transfer) Jacoby`ego
    • licytacja po interwencji przeciwnika
    1. informacja o różnych systemach stosowanych przez przeciwników
    2. problemy taktyki gry
    3. zrzut przymusowy i gra na odwróconą rękę

 

 

Ryszard Kiełczewski

[email protected]

 

 

Szkoła