W każdej dziedzinie można wyróżnić tzw. wąską specjalizację. Skutkuje to potem stosownymi nazwami używanymi zarówno języku potocznym, jak też wchodzi w zakres języka – najpierw, jako tzw. greps, a potem ląduje w literaturze poważnej. Może też posłużyć, jako tytuł książki lub filmu – np. „Mistrz kierownicy ucieka”, czy „Ostatni Mohikanin” na przykład. Chciałbym Państwu zaprezentować tytułowego mistrza kontry i zapewne nikt z czytelników naszego pisma nie będzie kojarzył tego z Adamkiem, czy Gołotą. Wiadomo – kontra w brydżu ma chyba nawet większe zastosowanie niż w boksie, choć jej użyteczność w stosunku do boksu maleje z roku na rok. A bohater tej opowieści to – znakomity skądinąd zawodnik szwedzki – Peter Fredin.

Lat temu 14, na drużynowych Mistrzostwach Europy w Montecatini, w meczu przeciwko drużynie niemieckiej przyszło Peterowi* zmierzyć się z takim problemem:

W założeniach obie przed otrzymał on na pozycji W następującą rękę:

♠ AK10632

♥ 62

♦ DW643

♣  –

Początek licytacji:

• Naturalne, chęć gry

Fredin musiał się poczuć jak głodny wilk, któremu podsunięto michę obficie wypełnioną mięsem. Skontrował. Dalej pobiegło:

• Widzę partnerze, żeśmy się trochę jak Lajza Minęlli

Całe rozdanie:

Nad rozdaniem musiał unosić się jakiś opar nieznanej epidemii, na którą sterylni Skandynawowie byli zupełnie nieodporni. Na drugim bowiem stole Niemcy, o jakichś swojskich nazwiskach, też zapisali sobie co nieco z rękami WE:

Kontrakt na widno można obłożyć bez trzech rozpoczynając wistowanie od kar i komunikując się kierami. Nilsland jednak zagrał prozaicznie trzy górne kiery. To jeszcze nie wypuszczało kontraktu, ale jak rozgrywający zagrał atuta, wyrzucił przy pierwszej sposobności karo – zapewne w intencji zamarkowania trefli. No i stanęło 590, oraz 19 imp dla naszych Niemców.

10 lat później w turnieju Cavendish (na duże pieniądze z aukcją par) Fredin otrzymał:

Obie po, dealer E

Licytacja:

 ¹ Muiderberg: 5-4⁺ piki i młodszy, 6-9 PC

Jak myślicie, co zalicytował Peter? Tak?! Zgadliście!

Tak! Znowu swoje – 2330 dla NS.

Ostatecznie Fredin Moss zajęli 10 miejsce wygrywając poważną sumę pieniędzy. Gdyby jednak Fredin powstrzymał się z kontrą, szlemik w kiery zakończyłby się wpadką bez jednej, co oznaczało powiększenie wygranej pary F-M o… bagatelka – 60 000 $.

Przysłowie mówi, że najlepiej jest uczyć się na własnych błędach. Nie wiem, czy w Szwecji to przysłowie jest znane. W każdym razie w ciągu ostatnich 4 lat nie doniesiono o nowej mistrzowskiej kontrze pechowego Petera. A może on robi to raz na 10 lat i tylko przy wyjątkowych okazjach?

*W biuletynie Mistrzostw Europy pierwotnie przypisano tą kontrę partnerowi Fredina- Erikssonowi.

Jeden z moich późnych partnerów mawiał do mnie po ojcowsku – ty byś dobrze grał w brydża gdybyś grywał z graczami. Ale ty nie grywałeś z graczami – co widać – i dlatego brakuje ci tego doświadczenia  z graczami, żebyś był dobrym graczem.

Przez jakiś czas nie bardzo mogłem przełożyć tego na język praktyki. Wreszcie przyszło rozdanie pod temat:

Licytacja była wprawdzie niegodna graczy:

* klasyczne

Całe rozdanie wyglądało tak:

Zawistowałem – z braku lepszych pomysłów – w ♠ 5-kę. Ze stołu dołożono blotkę, a mój partner – jak to gracz – postawił asa ( gracz wie, co w trawie piszczy) i odszedł ♠ 3-ką. Dołożyłem w tej lewie ♠ 7-kę. Karo mój raz przepuścił, ale drugi raz już nie dał rady i zabrał się za odciąganie pików. Do trzeciego pika dodałem 4-kę, a do czwartego 2-kę. Mój partner – jak na gracza przystało – przyjął przesłanie i zagrał ♣ 3-ką. E, który do pików wyrzucił dwa trefle, dołożył damę. Przyjąłem, że partner widział moje trzy zrzutki pikowe i wie, co mu markowałem, ale w tej fazie nie trudno mu było wyliczyć, że posiadam jakąś poważną figurę w treflach i nie mając w kierach nic ciekawego (mógł mieć w nich to, co miał w rzeczywistości w krzyżach) poszedł szukać lew w treflach. Mam zwyczaj współpracować z partnerem przy wistowaniu, więc zabiłem królem i powtórzyłem trefla. W ten sposób skompresowaliśmy tylko 3 lewy, co oczywiście spowodowało poszukiwanie winnego tej kompresji.

– Co ty mi takie małe piki zrzucasz – nie mogłeś wyrzucić w pierwszym ruchu 7-ki?   – napadł na mnie partner…

Bez słowa odkryłem kartę drugiej lewy – była to 7-ka pik.

• Potem jeszcze zrzuciłem pozostałe piki w kolejności 4-2 – dodałem odkrywając stosowne karty
• Rzeczywiście – ale ty zrzucasz za szybko – ja przy tej szybkości nie zauważyłem co zrzuciłeś. Tak nie zrzuca gracz. Gracz zrzuca powoli, żeby partner mógł zauważyć – dokończył krytykę mój partner.

Wymieniłem spojrzenia z moim LHO i parsknęliśmy śmiechem, co tylko rozsierdziło mojego partnera.

– Wy się nie śmiejcie – wy się uczcie od gracza – dokończył swoje dzieło.

Podglądam pojedynek moich około-rówieśników (to tacy, którzy mieszczą się w widełkach około 10-letnich w porównaniu do mojego wieku), którzy jeszcze mają siły walczyć o mołojecką sławę. Jako widz przeżywam uczucia mieszane – z jednej strony czasami trochę im zazdroszczę, by za chwilę wtulając się w piżamę cieszyć się, że nie muszę trafiać tych kluczowych palcówek, które im resztki adrenaliny wyciskają.

Jedno z takich rozdań z Kadry Seniorów

Obie po. rozd. W

Akcje na dwóch stołach dostarczyły około pół tony materiału szkoleniowego. Na jednym ze stołów wyłącznie z zakresu licytacji, ale za to w bardzo istotnym aspekcie. Licytowano tak:

• Precision
• Echo negatu Herberta

Kontrakt zakończył się normalnym podziałem łupów – WE pobrali 7 lew, a silniejsza strona musiała zadowolić się mniejszą ich liczbą.

Nieszczęście doświadczonej pary NS wzięło się z przeszczepu. Tu cofnijmy się w czasie. Jak zaczynałem swoją przygodę z brydżem kwalifikowanym, jedną z nielicznych skądinąd konwencji, jaką przyswoiłem – był Negat Herberta. Używano go w sytuacjach, po otwarciu przeciwnika i kontrze wywoławczej jednego z obrońców. Polegała na zalicytowaniu najbliższego na kole KOLORU (nie miana, BA było z tego wyłączone). Przykładowe sekwencje tego gadżetu:

1. Jak wspomniano wyżej miano BA było naturalne z bilansu.

Odzywki wytłuszczone drukiem wskazywały wyłącznie siłę w przedziale 0-5/6 PC.

Próbę czasu wytrzymała tylko pierwsza sekwencja  1♣ – ktr –pas – 1♦ w systemach usztucznionych. Mechanizm ten był bardzo użyteczny dla graczy początkujących, pozwalał bowiem na szybki bilans w takich pozycjach.

Stosowanie tego mechanizmu po otwarciach wyższych (przeszczepianie) było mało użyteczne ze względu na kurczącą się przestrzeń licytacyjną.

Tym niemniej jak widać niektórzy jeszcze hołdują tej metodzie na poziomie wyższym od pierwszego.

Na drugim stole para NS posługiwała się naturalnymi mechanizmami. Tam licytacja poszła:

1. Masz coś w tej karcie?
2.  Mam to, o czym już ci mówiłem
3. 3)Nie wierzę…

Strona NS na tym stole była świadoma, że prowadzi wysoko w meczu i przyjęcie przez N samo-inwitu było uzasadnione sytuacją taktyczną (przeciwnicy zmuszeni odrabiać straty powinni licytować ostro).

W – jak weteran – miał niemiłą rękę do pierwszego wistu. Wyszedł w miarę poprawnie w karo.  Umożliwiło to rozgrywającemu znalezienie się w ręce, co zważywszy na jego walory nie wyglądało na częste wydarzenie. Wykorzystał to zagrywając w pika. Krótkowidz na W położył leniwie blotkę i król wziął należną mu lewę. Kolejnego pika usiłował wziąć E wskakując damą (nigdy nie potrafię zrozumieć motywów takiego podkładania kart w sytuacjach prostych). W dostał się do ręki i wykonał kolejne leniwe zagranie – w karo. Teraz już rozgrywający wziął sprawy w swoje ręce – odegrał oba czerwone asy – W przysnął kolejny raz oszczędzając damę kier. Za chwilę wziął na nią lewę, ale nie był szczęśliwy, bo musiał nawinąć się spod króla trefl, co dało dziesiątą lewę rozgrywającemu.  Rozgrywający nie mógł chybić trafnego zagrania po tak przejrzystym ujawnieniu rąk obrońców, do czego w niemałej mierze przyczyniło się rozgranie pików przez obrońców.

Ile razy, i czy w ogóle zdarzyło się Wam rozdanie, w którym ostatnią lewę wziął as atutowy? Ja sobie nie przypominam. Takie coś wydarzyło się w turnieju na BBO w końcu września. Podglądałem znajomego brydżystę Jacka R. grającego z graczem ukrywającym się pod żeńską ksywą. Rozdanie wyglądało tak:

Obie po, rozd. E, licytacja:

Żeńska ksywa wymaszerował bardzo dobrze blotką pik. W nie wstawił króla

(bez znaczenia – po połączeniu atutów N wyrobi trefle) i lewę wziął N, który skwapliwie skorzystał z możliwości zastosowania manewru „myrdum – pyrdum” czyli dwustronnych przebitek, lub jak nazywa to polska Encyklopedia Brydża – przebitek krzyżowych. Zgrał asa kier, wszedł asem karo do stołu, przebił kiera, karo i jeszcze jednego kiera. Czwarte karo W nadbił 7-ką pik, ściągnął króla w tym kolorze odbierając ze stołu ostatnie atu i zgrał dwa kiery. Jego partnerowi pozostały w tym momencie dwa czarne asy. Wpuszczony treflowym musiał w ostatniej lewie wyjść w asa pik. I była to karta biorąca. Innych atutów bowiem już nie miała żadna ręka.

Rzadki przypadek. Równie rzadki jak ten, na który skarżył się pewien pechowy gracz: „zagraliśmy wspaniałego szlema w kiery. Niestety as atutowy był poza impasem”.

Mistrzostwa Świata Teamów Juniorów Młodszych, Taicang (Chiny) 2012. Mecz Łotwa – Polska.

Rozdanie 9, WE po, dealer N

Na obu stołach N otwierał 1 ♥. Łotysz wszedł z ręką E 1 ♠ i Łotysze zalicytowali znakomity w tym układzie kontrakt 4 ♠. Terszak z ręką E wszedł 1 BA, a Łosiewicz po skoku S w 3 ♥ zapowiedział 3 BA. Wist poszedł w ♥ 5-kę. N zabił asem i kontynuował kiera. Andrzej wziął królem i zagrał trzy razy trefle górnymi honorami z utrzymaniem się w ręce. Teraz zagrał w ♥ 10-kę. S wziął tę lewę damą, ale nie podegrał żadnego koloru szpiczastego (♠/♦), tylko wpuścił partnera kierem. Terszak pozbył się z dziadka waleta pik, a z ręki damy karo na ostatniego kiera. Doszło do końcówki:

nieistotne

Niedoświadczony zawodnik z pozycji N wyszedł „bezpiecznie” wg. niego w tej końcówce pikiem. Rozgrywający wziął lewę damą, zagrał pika do asa i powrotem treflowym do ręki zdusił w przymusie obrońcę na pozycji N. Trafienie zagrania po otwarciu licytacji przez N nie stanowiłoby problemu dla Andrzeja, ale N w trzykartowej końcówce wyrzucił króla pik, więc ♠ 10 wyświeżyła się jak „inspektowa truskawka”- że zacytuję klasyka brydżowych felietonów z lat 60-tych i 70-tych.

Oczywiście rezygnacja z lewy karowej w końcówce 5-kartowej i zagranie w ten kolor obkładało kontrakt, ale N – będący jeszcze na etapie myślenia fragmentem rozdania – nie był w stanie tego dostrzec. Nie umniejsza to w niczym przytomnego zachowania Andrzeja Terszaka i stworzenia przeciwnikom okazji do popełnienia błędów.

Rozdanie 13, obie po, dealer N

1. Lepszy młodszy
2. Kolor + fit

S zaatakował TT 6. Terszak zrzucił ze stołu kiera(!). GIB natychmiast orzekł, że kontrakt chodzi. N podegrał kiery waletem, na którego posypały się król i as. S – mając nadzieję na 10-kę kier u partnera i nie będąc pewnym położenia damy trefl, kontynuował kierem. Andrzej przepuścił do 10-ki zachowując nienadwerężone atuty w stole. Teraz zagrał króla pik, który został przepuszczony, więc rozgrywający zabrał się za kara grając króla i przebijając blotkę dla bezpieczeństwa damą. Teraz pik do waleta. N zabił asem i zagrał trefla, ale teraz Andrzej paradował karami pozostałą w ręce N 9-kę pik.

Na drugim stole Łotysze zapędzili się aż w 5 PP z kontrą. Rozgrywający wykazał się znacznie mniejszą zręcznością i wpadł aż bez 3 za 800. Dało to polskiej drużynie 17 imp i zrównoważyło taką samą 17-kę dla Łotyszy z rozdania 3, w którym Łosiewicz nie trafił rozgrywki trefli na szlema karowego. Zagrał na ekspas, a wygrywał impas. Rozdanie było nieprzychylne dla Polaków, bowiem piki podzieliły się 5-2 (30,5%), a nie 4-3 (62,2%). Pech polegał jeszcze na tym, że Igor przeprowadził rozgrywkę, która ujawniła dłuższe trefle u gracza, przeciwko któremu można było ekspasować króla trefl. Ten jednakże ulokował się w członie krótszym.

NS po, rozd. E, licytacja:

Kiedy w drugiej lewie walet trefl okazał się kartą zwycięską, S skomentował – masz szczęście. Kiedy zapytałem dlaczego – padła odpowiedź, bo na skok 3 ♦ miałeś za słaby kolor…

Sprowokowany rzadko nie daję odporu.

Wolałbyś żebym przystawił ci:

♠ xx

♥ DWx

♦ AK109xx

♣ xx

Kolor byłby odpowiedni, a szlemik miałby szanse jak więzień w Oświęcimiu.

A propos trzymania się systemu – to Ty miałeś za słabe piki, żeby je zalicytować? Na szlemika w piki nie potrzeba było żadnego szczęścia. Szczęście było potrzebne dopiero na pikowego szlema…

Trzymający się systemu ciut wcześniej zademonstrował swoją pryncypialność systemową w rozdaniu:

NS po, rozd. W

W                N                 E                 S

Pas              pas               1 ♣              3 BA

Pas              pas               pas

Wredni przeciwnicy trafili wist, a kara nie chcieli się podzielić – bez 3 po partii. A 4 pik jakoś się wygrywało na skomplikowanym manewrze brydżowym o nazwie impas.

Przed pół wiekiem w Sławie przysłuchiwałem się utarczce słownej w wykonaniu ówczesnych bożyszczy polskiego brydża – Wilkosza z Lebiodą. Bronili jakiegoś kontraktu bezatutowego i doszło do końcówki siedmiokartowej, w której lewę pikową pobierał Lebioda, a Wilkosz dokładał na czwartej ręce mając czwartego asa kier i trzecią damę z 10-ką karo. Ponieważ przed damą karo leżał trzeci walet z 9-ką, Andrzej nie mógł pozbyć się kara, więc wyrzucił bezpiecznie kiera spod czwartego asa. Na nieszczęście krakowskiej pary stosowała ona zrzutkę rodzimą, czyli krakowską, Lebioda odczytał to jako wskazanie zagrania w karo i posłusznie pomknął w ten kolor, co spowodowało rozdłubanie widełek karowych w ręce Wilkosza, czego rozgrywający nie mógł dokonać nawet na widno z powodu braku komunikacji. Krakowiacy w trakcie wymiany poglądów nie doszli do żadnego konsensusu – każdy obstawał przy swoim, zwłaszcza Lebioda, który pryncypialnie argumentował – jeśli gramy jakimś ustaleniem, to nie można go zmieniać, nawet jeśli od czasu do czasu przyniesie to stratę.

Jakiś czas potem (nie umiem ocenić jak długi) wydarzył się podobny przypadek. Byłem już wówczas po debiucie publicystycznym i przyszło mi do głowy następujące rozwiązanie takiego problemu:

„…Jeśli ręka obrońcy zawiera już tylko dwa kolory (czego obaj partnerzy są świadomi) to odstępujemy od zrzutki krakowskiej na rzecz zrzutki bezpośredniej (apelle directe)”. Niedługo potem podrasowałem to ustalenie – dołożenie wysokiej karty jednego z dwóch kolorów zniechęca do zagrania w niego (a więc jakby powrót do zrzutki krakowskiej), zachęcamy zaś małą kartą, co jest zgodne z kanonami wistu odmiennego, lub odwrotnego i  zasadą ekonomii.”

Nawet zostało to opublikowane w jakimś czasopiśmie – jak dobrze pamiętam.

Niedawno upolowałem coś a propos na BBO:

Obie przed, dealer N. licytacja:

Zawistowaliśmy ♥ 3-ką. Ręce nasze (W) i dziadka (N):

Partner dołożył ♥ 10, a rozgrywający zabił królem i zagrał pika do 10-ki w stole. Partner dołożył ♠ 2. Kolejna lewa to mały trefl ze stołu (partner dokłada ♣ 2) do waleta w ręce rozgrywającego i naszego asa. Kontynuujemy kiery 8-ką, partner ♥ 6, do asa rozgrywającego. Dalszy przebieg gry to as pik i pik dama z ręki przejęta królem i ostatni pik ze stołu. Rozgrywający do ostatniego pika dokłada blotkę kier z ręki.

Co dokładamy i dlaczego do ostatnich dwóch pików?     Wykonaliśmy pierwszy dobry wist, dzięki czemu mamy dwie lewy w kierach.  Na pewno nie pozbędziemy się kiera – to są nasze lewy gotowe do wzięcia. Zatem musimy wyrzucać kara. Stosownie do tego, co napisano wyżej, dokładamy kara w kolejności 7-2, bowiem mamy zwrócić uwagę partnera na kolor kierowy, choć dotychczasowy przebieg rozgrywki też uświadamia partnerowi fakt, że mamy dwie lewy w kierach do wzięcia. Jednak być może partner dojdzie do ręki treflem i będzie miał dylemat – czy odbierać kiery, czy podgrywać kara w końcu dwukrotnie przez nas licytowane. Dalszy przebieg rozdania to trefl ze stołu – od partnera ♣ 10, król od rozgrywającego i trefl, którego partner bierze damą.  Możemy teraz policzyć lewy, jakie ma do wzięcia rozgrywający – 4 pikowe, dwie kierowe, trzy treflowe, to daje razem 9 lew. Zatem podgrywanie kar nie przyniesie nam dodatkowej lewy (lew), a może skończyć się nadróbką, jeśli asa karo ma rozgrywający, co jest więcej niż prawdopodobne.

Całe rozdanie:

Tymczasem w obserwowanym turnieju E podegrał kara i nadróbka wyskoczyła można powiedzieć z niczego.

Kilkusetosobowe doświadczenia partnerskie spowodowały, że przekształciłem znane powszechnie Prawo Archimedesa [„…każde ciało zanurzone w cieczy traci (pozornie) na swym ciężarze tyle, ile wynosi ciężar wypartej przez nie cieczy…”].

W pyszałkowatości swojej przekształciłem go na Prawo Kiełka: „ Każdy gracz grający z Kiełkiem traci tyle na swej wartości ile wynosi różnica umiejętności między nim a Kiełkiem.  Przy czy czym nie jest istotne, po której stronie jest przewaga umiejętności.”

Oto prosty przykład:

Licytacja:

Wist ♦ W, E kładzie damę(!?) i gra kiera. S bije asem i następuje dłuuugi namysł. S impasuje trefla, E bierze królem i ponownie gra w kiera. Rozgrywający ponownie długo myśli i impasuje damę. Bez jednej.

NS po, dealer W

– Pytam nad czym tak długo myślał?

– Rozliczałem ręce – odpowiada.

– To nie mogłeś się doliczyć, że E na swoje blokujące otwarcie nie powinien mieć AKD karo, króla trefl i damy kier…

– No tak, nie powinien, ale…

Całe rozdanie:

To, że S   grać potrafi przekonałem się na nieco późniejszym turnieju, kiedy S stał się moim przeciwnikiem. Lewym geograficznie, a bardzo prawym technicznie.

Rozgrywałem po krótkiej jednostronnej licytacji kontrakt 4 BA z ręki W. Otrzymałem wist w waleta trefl (odmienny). Ręce moje (W) i dziadka (E):

WE po, dealer E

Zabiłem asem trefl i sprawdziłem kara – po stwierdzeniu ich podziału pociągnąłem je do końca. S dołożył trzy razy, a potem wyrzucił dwa piki 5-kę i 10-kę. N po dołożeniu dwóch kar usunął trzy piki 4,8 i 9

Zagrałem więc kiera do stołu i pika. W nie dołożył do koloru zrzucając trefla, co uzmysłowiło mi, że zostałem ukąszony wistem – po zagraniu z najdłuższego koloru miałbym 11 lub 12 lew w zależności od podziału kierów. LHO kontynuował 10-ką trefl. Zabiłem i zagrałem króla kier. Od N walet, a całość zrzutek S mocno sugerowała, że zaparła mu się 10-ka kier. Szukając możliwości odzyskania terenu w trzykartowej końcówce wykonałem wpustkę treflem licząc, że u RHO pozostała singlowa dama trefl i druga 10-ka kier, spod której musiałby on wychodzić po wpustce. Wpust się udał – as kier nie wziął już lewy, bowiem całe rozdanie wyglądało następująco:

Czemu ze mną nie grał tak finezyjnie? Wiadomo – działało Prawo Kiełka…

…Muszę panu opowiedzieć jedno rozdanie – starszy, poczciwie wyglądający pan nie dawał za wygraną…

– Tylko jedno? – spytałem tonem męczennika, mając nadzieję, że mój chwilowy interlokutor ma miękkie serce…

– Tylko…

Mina mojego rozmówcy była uroczysta jak twarz harcerza w trakcie ślubowania.

– No to wal pan – westchnąłem z rezygnacją…

– Niech pan sobie wyobrazi, otrzymałem kartę:

– Kawał krupa – mruknąłem…

– Mój partner – kontynuował starszy pan z wypiekami na twarzy, otworzył 1 ♥, przeciwnik z prawej 1 ♠, ja – pas, z lewej 2 ♠ i 4 ♠ z prawej zakończyło licytację. Zawistowałem dwójką kier (odmiennie) i wykrył się dziadek (N):

partner wziął lewę damą i kontynuował asem i królem kier. Rozgrywający przebił waletem pik, nadbiłem damą i w tym momencie rozgrywający z okrzykiem – oh! Przepraszam – dołożył kiera.

Wezwany sędzia powiedział, że mogę wycofać damę pik, co też się stało. Niestety moja dama nie wzięła –westchnął mój rozmówca.

– Co pan na to?

– Myślę, że gdyby pan wyrzucił na trzeciego kiera inną kartę z bocznych kolorów, pańska dama byłaby bezpieczna jak w forcie Knox – odparłem. Takie zagranie można byłoby opisać w artykule pt. „Trafiła kosa na kamień” – dokończyłem

– To wszystko nic – wtrącił kolejny słuchacz, których tłumek niepokojąco się powiększał. Mnie załatwili lepiej… Dostałem kartę:

♠ 85

♥ K64

♦ 9742

♣ D853

Licytacja biegła:

Zawistowałem szóstką kier, wykrył się dziadek (N):

Mój partner wziął asem, zagrał damę i waleta kier. Rozgrywający przebił, zagrał dwa razy piki utrzymując się w stole, po czym wyszedł w trefla…z ręki. Mając nadzieję, że partner ma asa trefl zwróciłem rozgrywającemu uwagę, że gra ze stołu, wiedziałem bowiem, że musi zagrać w trefla…

– Z przyjemnością – zgodził się rozgrywający z uśmieszkiem pod młodocianym wąsikiem. Zagranego ze stołu trefla zabił asem i i „zaborował” mi damę.

– Widocznie nie czytał pan mojego artykułu „Obyczaje” – odparłem melancholijnie wiedząc, że się na tym nie skończy

– Mnie jeszcze inaczej załatwili – wykrzykiwał drobny, szpakowaty młodzieniec po czterdziestce. Rozgrywałem 4 ♠ z rękami:

N zawistował piątką kier. Jego partner wziął królem i zagrał asem. Przeciwnik z lewej dołożył dwójkę. Trzeciego kiera zagranego przez S na wszelki wypadek przebiłem siódemką pik, a N…dołożył ósemkę karo. Nie ma pan do kierów – spytałem, bo bo niewiarygodne wydało mi się, aby S mając sześć kierów z asem królem i damą zagrał w trzeciej lewie małym.

– Oh, przepraszam – speszony N dołożył damę kier.

W naiwności ducha pomyślałem sobie, że co, jak co, ale damy pik to on nie ma i zaimpasowałem ją u S. Niestety okazała się być drugą u N, a ponieważ miał on jeszcze króla trefl przegrałem, jako jedyny na sali – wie pan, wszyscy w turnieju kolor dziewięciokartowy bez damy grają górą…

– Wszyscy? Tylko tyle zdołałem powiedzieć, bo już następny przekrzykiwał swoich konkurentów:

– Panu tylko końcówkę obłożyli. Ja przegrałem szlemika, którego nie sposób przegrać jak ma się trochę oleju w głowie. Wykołowano mnie tak:

N zawistował w asa i blotkę trefl. Zagrałem dwa razy kiery i trzeciego przebiłem dziewiątką pik. S „nadbił” szóstką i szykował się do wyjścia w następnej lewie…

– Pan nie wistuje – zwróciłem uprzejmie uwagę graczowi S, a poza tym, czy nie ma pan do kierów?

Coś jakby przerażenie odmalowało się na twarzy S. Nieprzytomnym wzrokiem przejrzał swoje karty… Nie, nie mam – wyraz cierpienia nie opuszczał twarzy S. Zaimpasowałem więc króla w pikach. Wziął za ręką, Singlowy!

– A przecież…powinien pan przeczytać „Cybernetyczną teorię charakterów” M. Mazura, a potem „Tajniki sterowania ludźmi” J. Koseckiego – poradziłem uprzejmie nieszczęśnikowi, którego twarz była zapewne wiernym odbiciem pantomimy, jaką odstawił gracz S.

– Czy wzywał pan sędziego – zapytał ktoś z boku?

– Tak, ale sędzia powiedział, że nie mogę wyciągać wniosków z zachowania przeciwników, a poza tym przeciwnicy zaprzeczyli, że odbyła się jakakolwiek pantomima.

– On ma zawsze taką minę jak grają przeciwko niemu szlemika – skomentował z leciutkim uśmieszkiem N.

Chwilowa cisza jak zaległa po tej opowieści dawała cień nadziei na taktyczną rejteradę, ale gdzie tam…

– Ja grałem prozaiczne 3 BA – doszedł do głosu przedstawiciel skrzydła umiarkowanych:

Przeciwnik zawistował szóstką kier, waleta z prawej zabiłem królem. Kontrakt nie wyglądał źle. Jeśli stoi impas karo, to mam 9 górnych lew. Jeśli nie, to N może mieć jeszcze asa trefl. Natomiast, jeśli as trefl jest u S, to N po dojściu królem karo musi trafić, na co zagrać – na asa trefl u partnera, czy na – bardziej prawdopodobną damę kier u niego, czy też jeszcze na dubla kier u mnie z secowym mariaszem.

Tak czy owak przeszedłem pikiem do stołu i zagrałem damę karo. Tu jak grom z jasnego nieba – S dokłada trójkę pik (para stosowała zarzutkę krakowską)…

– Nie masz do kar – zapytał N? Nie zdążyłem nawet zaprotestować, kiedy S dołożył ósemkę karo, pozostawiając „elegancko” trójkę pik na stole.

Przepuściłem, a N po krótkiej pracy myślowej zabił królem i odjechał w….nie, nie, nie w trefla tak czytelnie zalawintalowanego, lecz w karo. On wiedział, że dopuszczony partner musiałby zagrać w przygwożdżoną trójkę pik.  Na karo S pozbył się wrażej trójki pik i już nie mogłem wygrać kontraktu.

– Ja też miałem podobny przypadek – doszedł do mównicy kolejny nieszczęśnik. Miałem rękę:

Byłem na pozycji S, a licytacja w założeniach my po, brzmiała:

2 ♠ przeciwnika było słabe, 5 ♦ wyglądało na wskazanie wistu, pas mojego partnera w drugim okrążeniu informował o jednym asie. Wiedząc, że na wiście jest przeciwnik z lewej, byłem zadowolony, że utrzymaliśmy się przy grze. Jednakże pierwszy wist oddał gracz E dwójką karo. Był to oczywiście wist poza kolejnością. Wezwany sędzia przedstawił mi cztery możliwości wyboru:          – zaakceptować wist

– nakazać graczowi N wist w ten kolor

– zakazać wistu w karo

– przygwoździć kartę

Z tego wszystkiego najbezpieczniejszym wydało mi się zakazanie wistu. Gracz W wyszedł więc w trefla tak ładnie zalawintalowanego dwójką karo, jego partner wziął asem i zgrał w ujawnioną dwójkę karo, która została przebita. Tak wykopałem sobie grób własnymi rękami.

– Ciekawe, co by zrobił sędzia, gdyby pan n a k a z a ł wist w karo – zauważyłem sarkastycznie, będąc zdecydowany zakończyć te Gorzkie Żale. W końcu ja też jestem materiałem, na którym przeprowadzano różne ludzkie i nieludzkie eksperymenty. Oto próbki:

Z ręką W otworzyłem 1 BA, a partner w myśl zasady „idzie, albo nie idzie”, kopnął 3 BA. N zawistował dwójką karo, S podłożył damę, którą przepuściłem chcąc dowiedzieć się co nieco o rozdaniu. S kontynuował 10-ką karo, którą także przepuściłem, trzecie zagrane przez S karo zabiłem asem. Zagrałem króla trefl i trefla. N dołożył do koloru. Przeprowadziłem analizę – jeśli N wistuje z czterokartowego, przestrzelonego koloru młodszego, po licytacji, w której nie próbowaliśmy uzgodnić koloru starszego, to powinien mieć układ 3-3-4-3. Zaimpasowałem więc waletem. Z prawej mignęła dama, po czym błyskawicznie odwrócono w kiery. Sfrustrowany nietrafieniem palcówki, zagrałem trzy razy w kiery. S wziął lewę i zgrał ostatniego kiera. N wyrzucił – nie zgadniecie, co? DAMĘ TREFL!!!

Wezwałem sędziego. Okazało się, że S „wziął” waleta trefl damą pik!. Sędzia wyjaśnił, że S miał prawo dołożyć do waleta trefl dowolną kartę, jako że nie miał do koloru. To zaś, że jako rozgrywający zaakceptowałem zagranie S w kiera jest moją sprawą. Lewa na waleta trefl jest oczywiście moja. Cóż z tego, skoro wziąłem tych lew sześć zamiast dziesięciu.

– Jak to – panie sędzio – nie dawałem za wygraną – młynarz zawinił, a kowala powiesili?

– Czy pan zrobił to umyślnie – zapytał sędzia gracza S?

– Ależ skąd – damę pik miałem przy blotce trefl i myślałem że to dama treflowa – odpowiedział S.

Drugi przypadek wydarzył mi się nie potem, a grubo przedtem, kiedy debiutowałem po roku terminowania w drugiej lidze. Graliśmy przeciwko spadkowiczom z pierwszej ligi, w której to drużynie roiło się od ówczesnych sław.

Po otwarciu przeciwnika z lewej 1 BA i dwóch pasach wszedłem mężnie z niezbyt silną kartą i z niezbyt solidnym kolorem 2 ♠ z kolorem D10842. Otwierający skontrował karnie, co było normalną praktyką w tamtych czasach. Widok dziadka poprawił mi humor. Zastałem w nim drugiego waleta pik i sporo krupa. Doszło do końcówki trzykartowej, w której miałem w ręce D108, a u przeciwników został as z dziewiątką. Byłem niestety w stole i groziła mi ewidentna promocja tej dziewiątki. Zagrałem jakiś boczny kolor i pokazując moje D108 pik przeciwnikowi z lewej ogłosiłem – jak ma pan A9 w  pikach, to  przegrałem bez jednej, jeśli nie to swoje.

– No tak, no tak zgodziła się „sława” i wszyscy złożyliśmy karty zapisując bez jednej.

Dopiero w drodze powrotnej starsi koledzy przetestowali mnie jak zdołałem przegrać dwa piki z kontrą. Dowiedziałem się, że 9-ka pik była z prawej i wystarczyło grać zamiast popisywać się książkową erudycją, aby zapisać 470.

To doświadczenie uczuliło mnie na tyle, by później odkrywać intencje rożnych chwilowych „sław”, kiedy próbowali chować karty do pudełka przed skończonym rozdaniem. Niektóre z nich opisałem swego czasu…

Na podstawie artykułu Kita Woolsey`a (Bridge World 1/73) i własnych doświadczeń

Parę ładnych lat temu po moim otwarciu 1 BA partner otrzymał rękę:

♠ W3

♥ 9

♦ KD874

♣ AD932

Dawno minęły czasy Staymana rozkładowego, tliła się jeszcze konwencja 5-4-3-1. Z niej postanowił skorzystać mój młody partner i zalicytował 3 ♥, co oznaczało układ 3-1-4-5 lub 3-1-5-4.

Posiadałem:

♠ D7

♥ AKW5

♦ A1032

♣  K54

Wydawało mi się, że wygranie 3 BA będzie bardziej prawdopodobne niż 5 ♦. Brutalni przeciwnicy ściągnęli piki. Szczęśliwie tylko 5, tym niemniej możliwość wygrania w łatwy sposób innej końcówki rokowała stratę 12 impów w meczu. Wprawdzie straty nie było, bo przeciwnicy również nie posiadali narzędzi do właściwego zreferowania rozdania w licytacji, ale stracona została okazja do poważnego zysku.

Zrodziła mi się wtedy myśl dość prosta – skoro skoki w 3 ♣ lub 3 ♦ po otwarciu 1 BA nie doczekały się zadowalającego rozwiązania (np. 6-kartowy kolor z dwoma z trzech najstarszych honorów jakoś za rzadko chciał przychodzić, a inne znaczenia, takie jak silne, na bardzo dobrym kolorze odrzucono już dawno dla uczczenia zakończenia II wojny światowej), to może problem rozwiązać następująco: odzywce 3 ♣ przyporządkować znaczenie 5-5 na kolorach młodszych, po której to odzywce zatrzymujemy się w kontrakcie 3 ♣ lub 3 ♦, natomiast odzywka 3 ♦ niech oznacza taką samą rękę w sile minimum inwitującej, z granicą bezpieczeństwa, na jakiej można się będzie zatrzymać po takiej odpowiedzi – 4 w jeden z kolorów młodszych, jeśli stwierdzi się brak zatrzymania (lub bardzo iluzoryczne zatrzymanie) w jednym z kolorów starszych.

Pamiętam, że partner zgodził się z marszu na takie rozwiązanie, ale świnia Piatnik nie chciał nas wynagrodzić stosownym rozdaniem z marszu.

Niedawno obejrzałem rozdanie, gdzie WE otrzymali takie ręce:

Na obu stołach nie było innego pomysłu na licytację jak 1 BA – 3 BA. Zjeżdżało 6 kierów. Arcymistrzowski remis – można powiedzieć.

Zastosowanie zaproponowanego rozwiązania jak widać może funkcjonować także w układach 5-4-2-2 na kolorach młodszych. Jedyne niebezpieczeństwo w tym ostatnim przypadku to możliwość wylądowania w kontrakcie na 7 atutach. Można go uniknąć ograniczając takie odpowiedzi do układów z dłuższymi treflami, czyli 2-2-4-5. wtedy co najwyżej od czasu do czasu zagramy na 7 atutach rozłożonych 4-3 zamiast 5-2.

Po przyjęciu takiego gadżetu nie musimy rezygnować z konwencji 5-4-3-1, więc jego wprowadzenie nie wymaga rewolucji w systemie.

Można spróbować – smacznego!

          W nazewnictwie brydżowym funkcjonują pojęcia mariasz (dama z królem) i mały mariasz (dama z waletem). Tytułowa konfiguracja, zatem dotyczyć będzie zagrań z KDW. Taki sekwens pozwala na zagrania kamuflujące z minimalnym zagrożeniem, że wprowadzimy partnera w błąd. Trzeba przyznać, że zagrania takie mają małą częstotliwość – najpierw trzeba mieć te KDW, a potem jeszcze musi zaistnieć odpowiednia sytuacja. Jedna z takich sytuacji zdarzyła mi się przed laty w rozgrywkach II ligi. Posiadałem na pozycji W następującą rękę:

♠ 2

♥ AKD975

♦ D105

♣ KDW

Licytacja w założeniach oni po partii biegła:

Moja rekontra wskazywała silne wspólno-językowe otwarcie. S przed ostatecznym pasem wykonał dojrzały namysł, co jednoznacznie sugerowało, że miał dużą ochotę dołożyć końcówkę. Wyszedłem oczywiście asem kier. Pokazał się stół:

Partner dołożył ♥ 3-kę, a rozgrywający waleta. Nietrudno było zgadnąć, że to ostatni kier rozgrywającego. Można było oczywiście spokojnie grać dalej w kiery czekając na to, co zrobi rozgrywający. A on zapewne wyrobiłby kara i usunął jednego z przegrywających trefli. Należało zatem otwierać ten kolor. Nietrudno było zauważyć również, że rozgrywającemu brakuje jednej z istotnych wartości – figury pik, króla karo, lub asa trefl, choć ten ostatni przypadek jest mało prawdopodobny zważywszy na namysł S przed ostatnim pasem. Widać także było, że rozgrywający nie ma za wiele komunikacji do stołu. Jeśli brakuje mu figury pik to wejście przydałoby mu się do jej wyimpasowania. Ale przy krótkości kier niewykluczone jest, że rozgrywający może mieć także impasową konfigurację w karach i wejście do stołu powinno być wtedy użyte do impasu w tym kolorze.

Z naszej pozycji jasne jest także, że rozgrywający jest bardzo dobrze poinformowany w rozkładzie siły naszej strony. W tej sytuacji wydało mi się, że mogę nieco „zadymić” zagraniem w damę trefl. Niczym przy tym nie ryzykowałem. Jeśli asa ma jakimś cudem partner, to zabije i odwróci w ten kolor by wyrobić nam lewę. Jeśli nawet w przypływie jakiejś nadzwyczajnej inwencji zagra w karo, to może się jeszcze nic nie stanie, a jak przez przypadek znajdziemy się na wpustce po pociągnięciu peletonu pików z przebiciem po drodze kiera, to na przyszły sezon zmieniamy partnera. Podobne skutki może spowodować zagranie w kiera, ale może aż taki śpiący to partner nie będzie.

Do damy trefl partner dołożył zachęcającą 2-kę. Całe rozdanie:

Rozgrywający raz przepuścił, ale drugiego trefla (waleta) zabił i już w tym momencie uwierzył, że król trefl jest po jego prawej i nie zadał sobie trudu rozszyfrowania podstępu (powinien zagrać jeszcze raz w trefle, aby się przekonać jak naprawdę sprawy stoją), tylko „rozliczył”, że muszę mieć króla pik na swoją licytację i szarpnął asa w tym kolorze. Można mieć poważne zastrzeżenia do sposobu rozgrywki, ale bez zagrania damą trefl, rozgrywający chyba by nie oczadział i nie zrezygnował z impasu króla atutowego, bo jego posiadanie przy ujawnionym mariaszu trefl dawałoby mi rękę na otwarcie z silnego trefla.

Drugi przypadek „damą z podwójnego mariasza” znalazłem w mało rozpowszechnionej, a bardzo dobrej książeczce „Szukaj szansy” autorstwa spółki Izdebski, Krzemień, Sokołowski.

Najpierw licytacja:

N zawistował damą kier i przyszło nam rozgrywać z następującymi rękami:

Po zabiciu asem kier zagraliśmy pika do króla. N zabił asem i zagrał waleta kier. Teraz analiza zakrytych rąk prowadzi do wniosku, że kontrakt jest nieprzegrywalny. W ręce S zlokalizowaliśmy króla kier. Na podniesienie do dwóch powinien posiadać jeszcze asa karo lub króla trefl. Obu tych figur nie może posiadać ani N ani S, bo zaprzecza temu licytacja prowadzona w pierwszym okrążeniu w ataku, co wyklucza jakieś dzikie zajazdy. Teraz zwykła symulacja prowadzi do wniosku, że przegrać kontrakt można wyłącznie, jeśli asa karo posiada S, a króla trefl N i jak kołchoźnik zagramy na impas trefl. Zagranie natomiast blotką do damy trefl zabezpiecza nas przed tym jedynym układem z asem karo za mariaszem. Nawet przypominasz sobie, że taki manewr nazywa się Morton`s Fork Coup. Odebrałeś więc ostatniego atuta i zagrałeś trefla do damy. Rozegrałeś wspaniale. Bez jednej. N bowiem zawistował jeszcze wspaniałej z ręki:

Ostatni przykład, jakim się posłużę ma aspekt techniczny, a nie psychologiczny. Po licytacji:

…bronimy tego ostatniego kontraktu po wiście waletem karo. Ręce nasze (W) i dziadka (N):

Walet karo został pobity królem ze stołu i asem przez naszego partnera. Od rozgrywającego 4-ka. Następna lewa to ♦ 6-ka od partnera i ♦ 8-ka od rozgrywającego. Wiesz, że partner miał trzy kara (jak nie wierzysz, to ułóż sobie pozostałe kara w zakrytych rękach – poza mało prawdopodobnym przypadkiem dwóch dubletonów karowych u przeciwników), więc kontynuacja tego koloru grozi nawinięciem się. Masz na szczęście dobry następny wist – w trefle. Jeśli jednak zawistujesz królem, to partner zachęci Cię wyłącznie z asem. A Tobie przecież wystarczy trzecia 9-ka, by kontynuacja tego ataku była dla Waszej strony korzystna. Jeśli zagrasz damą trefl partner dostrzegając w waszej ręce DW w tym kolorze na pewno zachęci z 9-ką, jeśli jest minimum trzecia.

Całe rozdanie:

W rzeczywistości w rozdaniu W wyszedł w króla trefl,. a E zniechęcił. Wprawdzie tylko 7-ką, ale E w dalszych poczynaniach po zagraniu jeszcze raz trefla (przepuszczony) bronił się przed wpustem i po jednokrotnym przepuszczeniu pików zabił drugiego i odszedł pikiem, nie chcąc rozwiązywać kierów. W ten sposób puszczono lewę, a potem kontrakt, kiedy E nie nabił się na kiera ze stołu pozwalając wziąć lewę na singlowego już króla, co pozwoliło rozgrywającemu wygrać kontrakt na wpustce. A po zagraniu damą trefl obkładało się bez dwóch.

W zasadzie manewr nie powinien przysparzać kłopotów wykonawczych. W dobrze wyszkolonych towarzystwach dwóch panów zawsze ustępuje pierwszeństwa jednej damie.

W starych dawnych czasach w brydżu królowało powiedzenie „po BA nie ma trzech”. Odnosiło się to do strony przeciwnej niż otwierająca 1 BA. Trwało to do czasu, kiedy zorientowano się, że z rękami układowymi po wrażym 1 BA można wygrać nie tylko trzy, ale czasami i znacznie więcej. Powstały różne Astro, Aspro, Landy, Ripstra, obrona Szuriga, Kontra Bi i wiele jeszcze innych pomysłów. Polscy brydżyści bardzo szybko zaadoptowali ten styl i nic dziwnego, że w korespondencyjnym turnieju międzynarodowym, gdzie punktacja w procentach była przyporządkowana wynikom z turniejów francuskich, szarpnąłem aż 2 punkty na 100 możliwych w rozdaniu, gdzie otworzyłem 1 BA, a wredni polscy przeciwnicy zastosowali kontrę Bi i stanęli w 2 kierach za sztywne 140. W konserwatywnej wówczas Francji 1 BA obiegało i za zapis 90 otwierający mieli 52 punkty, a przeciwnicy 48.

Od pewnego czasu zapleniła się moda otwierania 1 BA z rękami dalece odbiegającymi od standardów tego otwarcia, którymi są – ręce zrównoważone, a odchylenia typu 6-3-2-2, na młodszej szóstce, czy 5-4-2-2 na kolorach młodszych, były dopuszczalne pod warunkiem posiadania sensownych wartości w dubletonach. Dopuszczalne bywało w niektórych systemach otwarcie 1 BA ze słabą starszą piątką, a przy 5 kierach w przedziale 15(16)-17(18) w systemach pełnostrefowych nawet konieczne, ze względu na kłopoty z rebidem w drugim okrążeniu licytacji.  Kiedy jeszcze do łask wróciło silne otwarcie 2 BA, w nim również zaczęto upychać układy daleko odbiegające od typowych standardów bezatutowych. Także nagminne otwieranie z podlimitem np. na takich 14 PC miało chyba za zadanie wystraszenie przeciwników:

N otworzył 1 BA i pomimo iż dowiedział się, że partner ma 5-4 w starszych wybrał 3 BA ze względu na większość walorów w młodszych kolorach. Skończyło się wpadką bez dwóch za 200, bo NS byli ”w robrze”. Na drugim stole zagrano spokojne 2 pik za 140. 8 impów w plecy na prostej drodze.

Sprawcą polski czołowy zawodnik.

Jeszcze dotkliwszą stratę poniosła turecka para:

S uznał za stosowne otworzyć 1 BA. N ze swoją słabizną spasował, więc przeciwnicy obciągnęli rzędem 8 lew za znane już 200, bo znowu otwierający byli po partii. Na drugim stole po otwarciu 1 ccc, zagrano płaską końcówkę za 620, co przełożyło się na zgrabne 13 imp.

W niedawnym turnieju White House polski młodzieżowiec otworzył 1 BA  z pozycji N w rozdaniu:

E ostrzegł karami, ale S miał w jego mniemaniu wystarczający kontrargument i dopchnął do 3 BA. Znane już nam 200 ponownie ozdobiło słabszą stronę.

1 BA słabe również może być efektownie okaleczone. Oto pojedynek byłej polskiej czołowej pary świata z parą, w składzie której występuje czołowy sponsor świata:

Sponsor pokazał, że szybko się uczy od mistrzów i z ręką S otworzył słabe 1 BA. N zatransferował 2 ♥, a S posłusznie przyjął transfer licytując 2 ♠. N wykazał zaufanie dla klasy partnera i spasował. W ściągnął dwa kara i poszedł w singla trefl. Rozgrywający skorzystał z okazjonalnego pobytu na stole i przebił karo. Teraz gdyby zagrał dwa razy piki asem i blotką obroniłby kontrakt. Korzystając jednak z okazjonalnego pobytu w ręce zaimpasował piki grając waleta wkoło. Jedna z najlepiej wistujących par świata już nie wypuściła okazji z rąk i przyszło oddać – skromne wprawdzie – 50. A że w kiery szło górne 10 lew? Tylko jak w nich stanąć?

Efekty nowej mody – jak widać – bywają raczej opłakane i trudno zrozumieć motywy jakimi kierują się stosujący w dzisiejszych czasach otwarcia, którym do BA brakuje znacznie więcej niż Platformie do PiS-u w sondażach. Zwłaszcza ostatnio, kiedy piszę ten tekst.

W czasach dzieciństwa ojciec opowiadał taki greps:

„…Do kowala wysłano młodego adepta tego zawodu. Wymoszczono mu wiklinowy kosz, w którym miał siedzieć i podglądając kowala nauczyć się fachu. Po roku, w obecności rodziców przyszłego kowala i miejscowych notabli w postaci księdza proboszcza i sołtysa, urządzono egzamin. Przyszły kowal upalił w palenisku kawałek żelaza, po czym zanurzył go w wodzie i zrobił takie głośne pssssssssssss….”

Od kilku lat mój kontakt z brydżem dotyczy głównie nie za długiego kibicowania w lokalnym turnieju w moim mieście. I coraz bardziej przypomina mi się opowiedziana przez ojca anegdotka o uczniu kowala.

Oczywistą jest rzeczą, że nie oczekuję zagrań typu „stepping stone squeeze”, czy „entry shifting squeeze”, ale z niesmakiem stwierdzam, że nawet w zakresie elementarza brydżowego następuje widoczny i co gorsza coraz szybszy regres. Jak bowiem oceniać takie wydarzenia?

Zawodnik W w turnieju na impy otrzymuje:

…i otwiera 1♣. Dalej biegnie:

Całe rozdanie:

Wspólnymi siłami (opis, jak to uczyniono, byłby za bardzo bulwersujący) doprowadzono do końcówki:

Obrona miała w tym momencie dwie lewy – na króla kier i na damę trefl – i wystarczyło zagrać w karo, by wziąć dwie wygrywające kontrakt lewy – na króla pik i 10-kę karo. Rozgrywający poszamotał się dłuższą chwilę przy stole i po wzruszeniu ramionami ścignął króla pik wpadając bez jednej.

Zapytałem, jakim otwarciem 1 BA grają panowie na WE?

– No – 15-17.

– To czemu nie otworzyłeś 1 BA?

– No – można było..,.

Jak w humoresce Czechowa o handlarzu trutką na szczury – i tak można i tak można.

Kolejne pytanie – brzmiało:

– Czemu nie zagrałeś na jedyną szansę wyrobienia lewy karowej?

– No – można było, nawet chciałem – brzmiała odpowiedź.

Drugie rozdanie jest może odrobinkę trudniejsze.

Obserwowany gracz W zaposiadł:

Posiadacz 15 PC odważnie zalicytował 4 ♥. Nie czekając na wyłożenie dziadka (mea culpa, mea maxima culpa) skomplementowałem ostatnią odzywkę – ależ ty jesteś odważny. Nawet zdążył udzielić odpowiedzi – a co miałem zalicytować?

Całe rozdanie wyglądało tak:

Licytacja E wzięła się z tego, że as karo przytulił mu się do kierów i zrobiła się w tego zrównoważona trójkolorówka, z którą należało tworzyć 1♦. Otwierający jednak nie lubi otwierać w kolor ukoronowany tylko wałkiem.

W rozgrywce też wystąpił motyw krotochwilny. Po wiście w trefla rozgrywający przebił i wykonał powrót do ręki za pomocą króla karo. Spadająca dama powiedziała, że mamy 5 lew na kara, 5 lew na kiery, dwa czarne asy i przebitka trefl. Ale kto by tam liczył lewy w tak nadwyżkowym kontrakcie. W był równie ambitny w rozgrywce jak i w licytacji. Przebił jeszcze jednego trefla na czternastą lewę, zgrał damę kier, powrócił przebitką pik do ręki i wykonał pewny impas na 10-kę karo.

Kiedy próbowałem poinstruować W w zakresie licytacji, mój komentarz (fakt – mam stentorowy głos, nawet jak mówię w swoim przekonaniu cicho) przerwał dbający o swoje interesy sędzia uwagą – to nie jest miejsce na szkolenie.

Niestety – taka jest smutna prawda. Ludzie tłuką w te karty od dziesiątków lat i demonstrując dobrą pamięć grają tak samo źle jak za Gomułki. Chociaż tu minąłem się z prawdą – grają dużo gorzej.

Przed laty zaoferowałem swojemu środowisku 15-minutową pogawędkę przed każdym turniejem na wybrany temat.  Nie uzyskałem nawet takiego poparcia jak JKM do sejmu.

By zdopingować do jakiegoś wysiłku uczestników turniejów lokalnych proponuję (obu pismom brydżowym) uruchomienie konkursu na najładniejsze zagranie – obojętnie, z jakiego obszaru – licytacji rozgrywki, czy wistu.

Był kiedyś taki konkurs w „Brydżu”. Sam podesłałem zagranie nieżyjącego już Henia W. w licytacji:

Mielibyście teraz serce dołożyć do szlema w kiery z ręką?

Henio dołożył!

Moja ręka:

Nagrodami powinny być książki brydżowe, ewentualnie prenumerata pisma. Może to jakoś zachęci do do lepszej gry?

Wiem, wiem, czyją matką jest nadzieja… Ale jak w dowcipie o telefonie zaufania w Krasnej Armii – malczik, eto nie wazmożno, no nada staratsja…

Na początek trywialna anegdotka:

„Do lekarza ginekologa zgłosiła się pewna pani z prośbą o przepisanie środków antykoncepcyjnych. Lekarz przepisał jej lampkę wina codziennie wieczorem.

– Przed seksem, czy po seksie – dociekała pani.

– Zamiast – droga pani…”

Brydż w internecie zaoferował znacznie więcej szans oglądania brydżowych zagrań, niż epoka z czasów ancien regime`u. Stąd i materiał do obserwacji i wyciągania wniosków jest nieporównanie większy niż dawniej. Drzewiej w poszukiwaniu tematów do artykułów brydżowych udawałem się na turnieje lokalne. Tam bowiem, a nie w żadnej I lidze ludziska dostarczali tematów ciekawych, a krotochwilnych. Teraz oczywiście podglądanie początkujących na BBO byłby oznaką masochizmu i perwersji. Z konieczności podgląda się „oficerów” (to ci z gwiazdkami), World Class playerów (to w większości zgrywusy lub kabotyni), a w najgorszym wypadku ekspertów. Te ostatnie dwa tytuły każdy nadaje sobie przy logowaniu, więc ich przystawalność do rzeczywistości jest mniej więcej taka, jak afrykańskich zarobków do cen europejskich.

Już kawał czasu temu wziąłem na kieł (a na co miałem wziąć? – Ja?) stosunkowo rzadkie narzędzie brydżowe, jakim jest rekontra. I nieodparcie nasunęła mi się myśl złota – jak w tytule. Bowiem pożytek, jaki z tego narzędzia mieli je stosujący, był podobnego kalibru jak kwiatek do kożucha. A nawet znacznie mniejszy. Wstrząsającym było dla mnie to, że użytkownicy tegoż narzędzia w niemałej mierze należą do światowej ścisłej czołówki.

Nie wnikając w przyczyny nieudolnego zastosowania „repały” ograniczę się do skromnych komentarzy. Resztę niech opowiedzą rozdania:

1. Jak pijany płota…

WE po, rozd. N, licytacja:

Wasza ręka:

♠ AD

♥ 43

♦ DW964

♣ D1094

Jaką odzywkę wybierzecie? Bo mistrz zalicytował rekontrę.

Całe rozdanie:

Nie sympatyzuję kompletnie z odzywką rktr. Do czego ona posłużyła? Jaki pożytek miał partner z tego, że dowiedział się, iż mamy 10/11 PC i fit karo? Przecież w tym momencie słychać było, że przeciwnicy są co najmniej tak samo silni jak my, a ich przewaga wynika z tego, że to oni mają starsze kolory, a na pewno co najmniej jeden. Dlatego lepszym wyborem byłby skok karami i to najlepiej na wysokość 4-ch, żeby odebrać tę odzywkę przeciwnikom i maksymalnie utrudnić im znalezienie lepszego koloru do gry.   Także kółkowe 3♦ nie ułatwi życia przeciwnikom. Tu wprawdzie obaj przeciwnicy mają poważne nadwyżki układowe, ale przecież S nie wie o tym. Sama wiedza o krótkich karach u przeciwników, to jeszcze za mało. Gdyby S miał nieco bardziej zrównoważoną rękę (np. 4-3-2-4), to przy ewidentnie słabym otwarciu musiałby przepasować to okrążenie, a N, którego miltonowy stan posiadania będzie zazwyczaj w przedziale 7-9 PC, też nie zawsze znajdzie odwagę i walory, by walczyć na poziomie trzeciego piętra.  Choć w tym rozdaniu ze względu na układ miałby akcję na poziomie trzech.

Najlepszą jednak odzywką z ręką E jest w tym momencie 1♠! I nie dlatego, że znamy cały rozkład. Ta odzywka wskazująca wist (prawdopodobieństwo, że wist pikowy będzie dobry, jest moim zdaniem powyżej 50%) niczym nie grozi – partner nie podniesie nas brutalnie w pikach, a jak podniesie nas nawet do 4-ch, to mamy jednoznaczne zejście w kara i z nadzieją, że nie będziemy w katastrofalnym kontrakcie. Nawet jak zalicytuje on dużo częstsze, niż księżycowe cztery – 3♠, to nasze 4 karo będzie oczywistym wyniesieniem. A od czasu do czasu rozdanie będzie miało taki motyw jak powyżej i jeśli przeciwnicy wylądują w 4 kierach z ręki S, to zdyscyplinowany partner wyjdzie w pika i po dwóch lewach tego koloru i dojściu do partnera karem obłożymy kontrakt przez przebitkę.

Tymczasem po rekontrze licytacja przebiegła:

S miał komfort, by zalicytować kiery na wysokości jednego, a N mając świadomość wydłużenia w kierach na obu rękach dmuchnął końcówkę, która bez wistu w piki była łatwa do wygrania. A jaką korzyść odniósł W z wiedzy, że partner ma rękę w sile 10-11 PC?

2. Przeciążenie narzędzia

Mecz w bardzo ważnych zawodach. Wprawdzie mikstowych, ale on top high level.

WE po, rozd. S, licytacja:

Jakie działanie wybierasz z ręką?

♠ KDW98

♥ 6

♦ KD64

♣ 1053

Bo mistrz galaktyczny zrepałował. Dalej poszło:

Całe rozdanie:

Rekontra zablokowała informację o 5 pikach u N. Potem już nie można ich było zgłosić, bo byłoby to forsujące, a na forsing to N nie miał, zwłaszcza po słabej sekwencji partnerki. W efekcie wpadka bez jednej zamiast 10 lew w piki, po bardzo prawdopodobnym pierwszym wiście w karo. A przecież 1♠ zamiast rekontry też forsuje na jedno okrążenie, a przynajmniej powinno i jeśli ktoś tak nie gra, niech natychmiast zerwie z takimi ustaleniami.

3. O takie mam muskuły!

Maksy, NS po, rozd. S, licytowano:

1. Ze mną chcesz zadzierać? Ze mną???!!!
2. A może i wiesz, co robisz?

Zajmująca pozycję S klasa światowa (nie mylić z robotniczą), znakomicie przekazała partnerowi wiadomość o otwarciu nadwyżkowym. Za to skrzętnie ukryła posiadanie drugiego koloru, w którym dla NS wychodziła bezproblemowa końcówka, a nawet szlemik na szczęśliwych układach w karach i pikach.. Chyba, gdyby zamiast dekoracyjnej rekontry, S zgłosił swój drugi kolor, N byłby w stanie coś wyzipać i nawet, jeśli NS nie dojdą do końcówki, to wezmą lepszy zapis na swoją stronę niż marne 100 za bez dwóch bez kontry.

Oczywiście S zamiast zgłaszania kar ma alternatywę w postaci zgłoszenia pików. Jednak 2 pik byłoby za mdłe, zaś 3 pik mogłoby doprowadzić do przewyższenia, a szansa, że partner ma walory wystarczające do wygrania końcówki w piki, jest iluzoryczna. Jeszcze bardziej iluzoryczne jest to, że partner tę końcówkę zalicytuje. Natomiast uruchomienie partnera poprzez zgłoszenie drugiego koloru zdarza się wcale nie tak rzadko.

Ponadto jeden z żelaznych – moim zdaniem – kanonów nakazuje wskazać partnerowi typ posiadanej ręki – zrównoważona, niezrównoważona, jednokolorowa, dwukolorowa, czy – rzadziej trzykolorowa. Do pokazywania krzepy służą inne sporty.

4. 4. Zablokować samego siebie

Obie po, rozd. W, licytowano:

Całe rozdanie:

NS wzięli 10 lew. Tyle samo szło w piki i na drugim stole to zagrano. Tylko tam S zamiast rekontry zgłosił po prostu kiery, a W nieuprzedzony rekontrą o przewadze siły przeciwników, nie wypinał się ze swoimi treflami, mając jedyne wartości w potencjalnych nożycach LHO. N zgłosił piki, a S zapowiedział końcówkę w tym kolorze. Ostrą, ale poszła na szczęśliwych układach, co słychać było w licytacji po kontrze wywoławczej E.

5. 5. Co ważniejsze?

Obie po, dealer E, licytowano:

Całe rozdanie:

Jaki pożytek był z rekontry W? O ile bardziej informacyjne byłoby zgłoszenie trefli na stosownym poziomie zgodnym z ustaleniami partnerów, co niewątpliwie powstrzymałoby E od pomysłów obronnych.

Przed wielu laty rozpoczęło się deprawowanie kontry, która cnotę zaczęła tracić mniej więcej w czasie pierwszych sputników. Teraz reformatorzy zabierają się za rekontrę. A ona jest równie smaczna jak lampka dobrego wina.

Tylko po co ją używać zamiast?…

6. Tu winien otwierający…

Maksy, NS po, rozd. S, licytacja:

Zawodnik S poczuł się winnym słabego otwarcia i spasował, niepomny zasady „dłuższa droga – lepsza ręka”. Dalej poszło:

Całe rozdanie:

S powinien zgłosić w drugim okrążeniu 1 BA. To nie mówi o nadwyżce, tylko o zatrzymaniu pikowym. Z nadwyżką najpierw licytujemy pas, a potem ewentualnie zajmiemy bez atu. Tu S zalosował jeszcze w trzecim okrążeniu licytacji pasując. Przypadkiem nie szedł „mały pieniążek”, czyli szlemik w młodszy kolor – tu w trefle.

Na zakończenie przykładów z użyciem rekontry rozdanie, które żywot zakończyło aż w komisji odwoławczej. Rzecz miała miejsce na Kongresie Bałtyckim przed laty.

7. 7. Licytacja:

Całe rozdanie:

Przed ostatecznym pasem S skrupulatnie wypytał W o znaczenie pasa jego partnera po rekontrze. W – w późniejszym przekonaniu Jury – wyczerpująco wyjaśnił tak:

– Gramy pierwszy raz ze sobą i takich szczegółów nie ustaliliśmy. Według mnie partner nie powinien mieć czterech kart w żadnym kolorze poza treflami.

– Czyli ma czwórkę trefli?

– Tak myślę…

Jak widać na załączonym obrazku NS musieli oddać 7 lew i stronę WE ozdobił samotny biały żagiel. Strona NS, a dokładniej gracz N, poszedł szukać sprawiedliwości u sędziego. Sędzia potraktował go łagodnie tylko utrzymując wynik. To on do jury d`apell, gdzie przewodniczącym był jego partner z kongresu, który na ten jeden turniej dał mu odpocząć od siebie.  Tu wyszedł jeszcze gorzej. Jury utrzymało wynik i dodatkowo orzekło przepadek kaucji.

Nie muszę wyjaśniać, że do końca kongresu, a nawet dużo dużo dłużej protestant nie utworzył nigdy pary z wrednym jurorem.

Pora na jakieś konkluzje:

1. Po otwarciu 1♣ i kontrze, rekontra odpowiadającego powinna zabezpieczać pewną długość w treflach (przykład 7)…
2. Jeżeli istnieje inna forsująca odzywka, bardziej informacyjna, powinniśmy jej dać pierwszeństwo przed rekontrą (przykłady 2,3,4,5)
3. Jeżeli nie mamy dostatecznych argumentów na to, by skontrować przeciwnika na jego kontrakt, powinniśmy uwzględnić przebieg dalszej licytacji i nie zostawiać przestrzeni przeciwnikowi na niskoszczeblową wymianę informacji.
4. Przy rękach układowych bezwzględne pierwszeństwo powinno mieć udzielenie informacji o układzie, a nie o sile.
5.  Po rekontrze – poza zoologicznymi przypadkami – albo my gramy, albo oni z kontrą…

W bardzo, ale to bardzo jubileuszowym turnieju przyszło rozdanie, które może nie warte byłoby wzmianki, gdyby nie wydarzenia jakie w nim nastąpiły. Licytacja nie była specjalnie ciekawa:

Obie przed, rozd. S, licytacja

Jedyne ciekawe było tylko wyraźne zawahanie N przed zalicytowaniem 3♠, co wszyscy przy stole zauważyli. Na przeciwnym biegunie było zachowanie E, który zalicytował 3 BA z wielką pewnością, co jak za chwilę się okaże nie było bez wpływu na dalszy bieg wydarzeń.

Zajmujący pozycję S zawodnik miał bardzo poważne powody by nie wychodzić w piki. I to wcale nie z powodu ich braku. Miał bowiem taką rękę:

Słusznie wydedukował, że zatrzymaniem pikowym w ręce rozgrywającego jest król i nie chciał wistem w asa tego króla wyrobić, a raczej chciał zachować go (asa, nie króla) jako ewentualne dojście do wyrobionych kar. A kara miał przecież koronkowe. Wymaszerował przeto w króla karo. Rozdanie w całości prezentowało się tak:

Rozgrywający walnął to asem w stole i zadysponował trefla. To znaczy chciał zagrać damę trefl, ale że mówił bardzo cicho, dziadek nie zrozumiał i wyciągnął małego trefla. Zanim ktokolwiek zdążył zaprotestować N grzmotnął (grzmotnęła) asem, co odebrało chęć protestowania przede wszystkim rozgrywającemu, a obrońcy mogli pisać na Berdyczów. W tym momencie obrońcy mieli do pobrania jeszcze tylko 11 lew. Jednak N przekonany (przekonana), że partner miał renons pik ani myślał nawijać się spod damy. Kar ani trefli nie miał (miała), pozostały mu (jej) kiery, w które zagrała czwartą najlepszą według reguł wistu odmiennego. E sprawnie pobrał jeszcze 5 trefli i trzy kiery realizując kontrakt.

I teraz się zaczęło.

– To ty miałeś asa pik – zdumienie N nie miało granic

– No miałem i co z tego?

– Aaa… singlowego?

– Nie drugiego…

– To czemu nie wychodzisz w mój kolor?

– Bo nie chciałem podarować 9-tej lewy rozgrywającemu, a sam miałem znakomity wist w kolor koronkowy…

– No to masz za to rezultat – mieliśmy 8 lew do wzięcia z góry, a wzięliśmy połowę…

– Po wiście, jaki oddałem mieliśmy już 12 lew do wzięcia, a wzięliśmy jedną trzecią tego…

– To co uważasz, że ja miałam wistować w piki – przecież nawinęłabym się z lewą…

I tak toczyła się ta rozmowa, a porozumienie w parze równie temperamentnej, co mikstowej, ulegało przyśpieszonej erozji. Na szczęście sędzia zarządził zmianę miejsc.

Ponieważ są to opowieści prawdziwe, choć ubarwione, śpieszę sprostować. Zbliżona do prawdy (jak wiadomo z filmu Rashomon opowiedzenie prawdy nie jest możliwe) jest większość wydarzeń. Oprócz rzeczywistego wyniku, jaki padł przy stole. Otóż w drugiej lewie została jednak zagrana dama trefl, co zredukowało liczbę lew rozgrywającego do 6, po faktycznym odwrocie kierowym.. Ten jednak (rozgrywający, nie odwrót kierowy) po sprawdzeniu, że trefle się zaparły, nie odegrał wszystkich swoich wygrywających, tylko zagrał na wpustkę karem. S po ściągnięciu swoich fort odszedł kierem i znowu rozgrywający mógł wziąć 6 lew. Postanowił jednak nadrobić niedomogi wistujących i po sprawdzeniu podziału kierów wyszedł w pika bez odegrania lewy treflowej. Teraz już jakoś obrońcy sobie poradzili i wpadka była okrągła – bez czterech za 200, co było wynikiem zbliżonym do średniego, jako że stronie NS wypuszczano 4 piki.

– Dobrze, że nie wygrałeś tych 3 BA – zagadnął W partnera w czasie przechodzenia do następnego stolika

– Czemu?

– Wpadłeś bez czterech, a mimo to przeciwnicy kłócili się dość ostro, co by to było gdybyś wygrał?

– No tak – mogłoby się zmniejszyć pogłowie par w PZBS-ie. A w tym turnieju na pewno – podsumował E.

Jedną z pierwszych regułek, jaką próbowano mnie edukować na początku, było „figur na figur – powiedział święty Igór”. Ta  przysłowiowo sformułowana zasada promocji dla początkujących jest bardzo użyteczna. Mimo swojej prostoty jej zrozumienie nie jest już takie proste. W początkach mojej przygody z brydżem spotykałem się nagminnie z „impasowaniem” króla przy posiadaniu koloru typu Dxx – Axx. Zagrywano damą i jak król rzeczywiście był w impasie, a delikwent go nie położył, to dama brała lewę, którą w dzisiejszym brydżu dla najmłodszych wziąć jest bardzo trudno. Nawet spotkałem delikwenta, który mając KW1098 nie położył króla na zagraną damę, a potem mnie przekonywał, że dzięki temu „wyrobił” sobie 3 lewy. Nie przekonało go nawet to, że mógł wyrobić sobie jedną lewę więcej podkładając króla.

Proszę się nie zżymać – szanowne Czytelnictwo – problem jest poważniejszy niż wynika z dotychczasowych przykładów. W miarę bowiem zdobywania umiejętności, co bardziej zdolni przyswoili sobie zasadę bicia drugiej z pary figur na okoliczność takiego układu:

Teraz rzeczywiście położenie króla na pierwszą zagraną figurę nie przyniesie stronie WE lewy na wypromowaną 10-kę, bowiem zostanie ona wyimpasowana w drugiej lewie. Wstrzymanie się z położeniem króla w pierwszej lewie koloru i stosowne zagranie w drugiej lewie, nie pozwoli stronie NS wziąć trzech lew w tak rozłożonym kolorze. Ten manewr potrafi wykonać już względnie spora liczba graczy jeżeli widocznym członem koloru jest ten z DW. Co odważniejsi potrafią się wstrzymać z położeniem nawet drugiego króla, co przy takiej konfiguracji koloru:

…częściej przyniesie lewę stronie WE niż po położeniu króla. Sprawa komplikuje się, jeśli człon koloru z DW jest w zakrytej ręce. Teraz już przepuszczenie drugim królem wykonują tylko gracze rutynowani odpowiedniej klasy. Całą reszta tłucze w myśl zasady „figur na figur”. Być może do takich zachowań skłaniają niemiłe wspomnienia z przeszłości. Sam kiedyś byłem załapany przez pewną panią, która zagrała pustą damą do pustego asa i wzięła lewę, ponieważ nie położyłem króla. Wydawał mi się zbyt cienki. Od tej pory na panie zagrywające z zakrytej ręki twardo kładę „figur na figur”. Trzeba jednak przyznać, że zagranie pustą damą do pustego asa, tak popularne w czasach mojej brydżowej „junosti” może być normalnym technicznym elementem do zastosowania w sytuacji beznadziejnej. Każdy z dłużej grających ma zapewne w pamięci jakiś wygrany kontrakt na tym manewrze.

Wracając do istoty zagrania „figur na figur” nie wolno zapominać, że nie jest to regułą do automatycznego, (czyli zazwyczaj bezmyślnego) zachowania. Oto dwa pikantne przykłady z rozgrywek na najwyższym szczeblu – na Olimpiadzie Brydżowej i Mistrzostwach Świata w nie tak całkiem odległej przeszłości. Oto pierwsze rozdanie z Olimpiady 1980 w Valkenburgu w Holandii, w meczu USA – Jugosławia:

Amerykanie Soloway – Rubin na linii WE osiągnęli szlemika w kiery. Obrońca ściągnął asa trefl i kontynuował trefle. Soloway zagrał ze stołu 9-kę kier, a S usłużnie podłożył 10-kę. Być może zagranie 9-ki kier Soloway zarządził groźnym głosem (znam kilku naśladowców takiego manewru), co miało zasugerować S, że rozgrywający będzie mu twardo wycinał wszystkie walory w kierach. Nie to jest istotne. Gracz S – mimo iż reprezentant kraju na Olimpiadę – miał wszczepiony odruch Pawłowa i zagrał zgodnie z nim.

Drugi znamienny przypadek w temacie „figur na figur” zaistniał na MŚ w 1983 roku w Sztokholmie w meczu Indonezja – Ameryka Środkowa i Karaiby.

W pokoju zamkniętym licytowano:

E zawistował w trefla, a W po wzięciu damą zagrał (bardzo dobrze) w damę kier. Rozgrywający wziął lewę w stole i zagrał 10-kę pik. W (bardzo niedobrze – a fe) podłożył waleta. Rozgrywający nadrobił. Na drugim stole N rozgrywał kontrakt 6 ♠ bez kontry i bez trzech.

Przytoczone przykłady formułce „figur na figur” ani prawa obywatelstwa nie odbierają, ani go nie beatyfikują. Jak każdy manewr – „figur na figur”- powinien być stosowany we właściwym miejscu i we właściwym czasie jak np. w rozdaniu opisanym w „Brydżu” 7/8 2000 przez Patricka Jourdaina:

S otworzył 1 ♣, przedpartyjny W skoczył na 4 ♥ i po dwóch pasach S zalicytował 4 ♠, co stało się kontraktem ostatecznym. W zdjął asa i króla kier, (RGR dodał za drugim razem waleta) i wyszedł w waleta karo, na co posypały się dama, as i król od S. Kolejne karo wzięto w stole, skąd zagrano waleta trefl. Na jednym stole obrońca na pozycji E nie położył „figur na figur” i za chwilę wyimpasowano mu drugą czarną figurkę, co skończyło rozdanie, bo pozostałe ręce wyglądały następująco:

Na drugim stole obrońca na E uszanował zasadę „figur na figur” (wszystko było jasne – W pokazał 8 kierów, bo nie zagrał na promocję, dwa kara i trzy czarne karty; jakkolwiek by one nie leżały nie szkodziło położyć damy trefl) i rozgrywający musiał polec.

Tak więc drodzy czytelnicy stosujcie zasadę „figur na figur” we właściwym miejscu i we właściwym czasie.

Od wielu lat mam opinię malkontenta brydżowego, wiecznie z czegoś niezadowolonego. Od wielu lat z różnych pozycji błagałem o powołanie Wydziału Szkolenia w strukturach ZG PZBS. Zamiast tego powoływano dziesiątki różnych komisji do spraw. W jednej z kadencji znalazłem swoje nazwisko w składzie chyba aż 4 (w 3 na pewno) komisji. W żadnym z tych przypadków nikt mnie nie pytał o zgodę w uczestniczeniu w tych szacownych gremiach. W żadnym z tych przypadków w ciągu 4-letniej kadencji nie byłem molestowany w zakresie jakiejkolwiek działalności w tychże. Bezwiednie stawałem się elementem fikcji.

W efekcie szkolenie nie doczekało się u nas żadnego kompleksowego systemu i odbywa się metodą partyzancką. Częściowo lukę szkoleniową wypełniały obozy szkoleniowe (głównie BOOM-y), na których bywało i ponad sto uczestników. Na tych obozach pojawiały się i szlifowały takie talenty jak  Chmurski, Mariusz Puczyński, Jagniewski, Michalik (niestety przestał grać w brydża), Buras, Nowosadzki, Kalita, bracia Kotorowiczowie. Ostatnim wielkim diamentem jaki przewinął się na tych obozach był Michał Klukowski – rodzynek ostatnich lat.

Młodzież zdobywa wiedzę dzięki pasjonatom – nauczycielom i instruktorom brydżowym i chwała wielka tym ostatnim. Nie obrażę nikogo z nich, jeżeli powiem, że ich działalność powinna się w pewnym momencie kończyć, a wychowankowie powinni przechodzić na wyższe stopnie wtajemniczania pod opiekę przed wszystkim lepszych brydżowo  trenerów, czy wybitnych zawodników. Ale do tego potrzebny jest SYSTEM. Zdawanie się na przypadek w szybkim tempie doprowadza do tego, że konkurencje młodzieżowe, w których zdobywaliśmy nierzadko komplety złotych medali przestają być takimi. Sygnałem były już MEJ we Wrocławiu 3 lata temu. Wyczyny naszych milusińskich już tam powodowały moją frustrację, czego dawałem wyraz na stronie forum bridge. Oczywiście natychmiast uaktywniał się Front Jedności Wielepów, którzy na „Kiełku” suchej nitki nie zostawiali.

Tromsö pozwalało jeszcze ulec iluzji, że nie jest tak źle z naszym brydżem młodzieżowym. Mistrzostwa Świata w Salsomaggiore okazały się podzwonnym dla ciągu sukcesów w tych kategoriach wiekowych. Jeszcze honor obronili U-26 dzięki talentom Justyny Żmudy, Michał Klukowskiego, w pewnym odstępie Kamila Nowaka i Wojciecha Kaźmierczaka i w kolejnym odstępie pary Marcin Bojarski – Maksymilian Chodacki. U-16, którzy półtora roku temu zdobyli mistrzostwo świata w kategorii U-15 w ciągu tego krótkiego okresu czasu zdewaluowali się daleko poniżej medalu.

Najgorszy w tych zawodach był styl, w jakim polscy młodzi brydżyści tracili punkty. Nie było to wynikiem nietrafnych decyzji, nadmiernej ostrości, czy wręcz przeciwnie nadmiernej wstrzemięźliwości w grze. Było to wynikiem – przepraszam za dosadne wyrażenie – odmóżdżenia w sytuacjach wcale niezmuszających do takiego uszkadzania mózgu.  Obrażam zawodników? Oto powody, dla których mam takie zdanie:

Kurtyna – U-26 w akcji…

WE po, Rozd. N

Co miał na myśli zawodnik W pasując? Sorry – nie mógł mieć nic na myśli, bo ten ostatni proces, lepiej, czy gorzej przeprowadzony, nie mógł doprowadzić do pasa. W efekcie przeciwnicy zapisali 470.

Czy na szkoleniach reprezentacji była mowa o unikaniu kontrowania (ukarniania kontr) częściówek bez papierów?

Obie przed, rozd. E

Wisty – as pik, pik do króla i pik w podwójny renons. Gracz mający elementarne pojęcie o taktyce w meczu brydżowym, pokornie przyjąłby dar Danaów i po pozbyciu się z ręki przegrywającego trefla,  grając  kiera do damy, po tym jak wszyscy dodali do koloru, zadowoliłby się oddaniem 3 lew atutowych, bez względu na ich podział i skończyłby wpadką bez trzech tracąc w rozdaniu aż 1 impa. Ale ambitny zawodnik, wychowany na turniejach na maksy, na poziomie nader często podwórzowym, założył, że kontrujący ma opozycję kierową w postaci waleta i po wydłubaniu u niego tegoż waleta wpadnie tylko bez jednej. Zagrał jeszcze raz kiera. Skończyło się to wpadką przedpartyjną za 2000(!!!) i 17 impami straty na prostej drodze.  Już nie będę wytykał prostych faktów:

1) u W ukazał się a as pik

2) E nie miał AK w treflach, bo by zagrał jedną z tych figur w trzeciej lewie – ergo jedną wysoką figurę w treflach ma W

3) E miał dokład do 4 pików – przy sile słabego otwarcia musiał mieć dynamiczny układ, którego charakterystyczną cechą musiała być krótkość karowa, a jeżeli krótkość karowa, to i dość długawe kiery.

W tej sytuacji zagranie drugi raz kiera nosi pełne znamiona seppuku. Gracze o skłonnościach samobójczych nie powinni być reprezentantami kraju.

Finał przeciwko Chinom:

Obie strony WE doszły do 3 BA z pozycji E. Wist następował w pika do asa, trefl do króla i kontynuacja pików – S zabił królem i zagrał po raz trzeci w pika. Chińczyk dzięki odkrytemu niedawno w Chinach manewrowi impasu (tu damy karo) skompletował 10 lew, bo as kier już nie zdążył wziąć sztycha. Nasz zawodnik manewr impasu znał bardzo dawno temu, nie dziwota więc, że zapomniał jak on wygląda i tak się ustawił, że już nie mógł wyborować damy karo.

W tymże samym meczu nawyki maksowe + bezmyślność i brak odpowiedzialności wykreowały taką akcję:

Obie po, rozd. W

Obie po, rozd. W, licytacja:

Rozdanie okazało się remisowe. Jedyna różnica polegała na tym, że u Chińczyków głupszym okazał się S – a nie N – kontrując 2 ♥. Przecież od kontry na 2 ♥ był w tym rozdaniu S, a nie N, który owszem miał kontrę reopen na 2 ♦, ale karnej kontry na 2 ♥ w meczu to nie można się u niego doszukać nawet przez teleskop. Prawdziwy, nie Coup de telescope.

U-20 w akcji.

WE po, rozd. W

NS po, rozd. W, licytacja:

Nie podejmuję się z całą pewnością wyjaśnić co się stało w tym rozdaniu, oprócz oczywistego stwierdzenia, że nastąpił rozjazd i zbudowano niechcący autostradę. Prawdopodobnie N przyjął, że partner ma kiery i trefle, ale nawet przy takim założeniu, jego akcja mocno sugerowała konieczność natychmiastowego wezwania lekarza.

Przy okazji kamyczek do ogródka NPC – jak tam było ze sprawdzeniem systemów używanych przez podopiecznych?

Próbka brydżowych wymian poglądów:

NS po, rozd. E, licytacja:

Wist dama kier.

Kiedy w drugiej lewie walet trefl okazał się kartą zwycięską, S skomentował – masz szczęście. Kiedy zapytałem – dlaczego? – padła odpowiedź, bo na skok 3 ♦ miałeś za słaby kolor…

Sprowokowany rzadko nie daję odporu.

Wolałbyś żebym przystawił Ci:

Kolor byłby odpowiedni, a szlemik miałby szanse jak więzień w Oświęcimiu.

A propos trzymania się systemu – to Ty miałeś za słabe piki, żeby je zalicytować? Na szlemika w piki nie potrzeba było żadnego szczęścia. Szczęście było potrzebne dopiero na pikowego szlema…

Trzymający się systemu ciut wcześniej zademonstrował swoją pryncypialność w rozdaniu:

NS po, rozd. W

Wredni przeciwnicy trafili wist, a kara nie chcieli się podzielić – bez 3 po partii. A 4 pik jakoś się wygrywało na skomplikowanym manewrze brydżowym o nazwie impas.

Renons rodzący wizję wielkiej opozycji

Obie przed, rozd. E, licytacja;

Kiedy rozdanie się skończyło S miał gotowe wytłumaczenie – mogłeś mieć to, co miał E. Na kolejne zapytanie, czy z taką ręką się kontruje – S mało przekonywująco kręcił – no masz przecież dwie pewne lewy w atutach. Na kolejne pytanie – jak często przychodzi Ci taki model rozdania – padła enigmatyczne odpowiedź, no zdarza się nie raz. Na kolejne pytanie o konkretne rozdanie – no, bo skoro zdarza się nie raz, to masz chyba w pamięci coś świeżego – odpowiedzi nie było. Zadałem jeszcze kolejne pytanie – czy uważasz, że powinienem spasować z ręką N na 4 ♥ – padła odpowiedź – no wtedy bym poszedł w obronę. A ja wtedy miałbym rękę E – dokończyłem…

Prawdziwe pieszczenie kotka…

Czemu się nawinąłeś w kiera?

Mecz, NS po, rozd. N

E rozgrywał kontrakt 4 kier. Przebił pierwszego trefla i zaimpasował piki damą. N po wzięciu królem zagrał w atuta 7-ką. E – jak widać miłośnik impasów przepuścił to do 10-ki. Jak widać nie miało to wielkiego znaczenia dla losów kontraktu, które zależały od schludnego rozegrania koloru karowego. S jednak napadł na partnera

– Czemu nawijasz się z kierem?

– Przecież rozgrywający manewr z kierami mógł zrobić sam…

– Ale on przebił pika…

– A bez zagrania w kiera nie mógł tego zrobić?

A wydawać by się mogło, że brydżyści to ludzie umiejący logicznie myśleć…

Blef jest synonimem kłamstwa, które zyskało prawo obywatelstwa w momencie, kiedy pojawiło się zjawisko konfliktu interesów, czyli w chwili pojawienia się żywych stworzeń na naszym padole. Prawo mimikry, dość częste w świecie zwierząt, też przecież do blefów zaliczyć można bez większego błędu.

W momencie pojawienia się homo sapiens, a wraz z nim mowy, blef zyskał nowe, potężne narzędzie. Trudności z definicją pojęcia prawdy spowodowały, że ktokolwiek coś powie, sam nie może być pewny, ile w tym prawdy, a ile blefu.

Do perfekcji język blefu doprowadzili ci, którzy rząd dusz przemożnie sprawować pragną, a więc politycy, biznesmeni, (polityczki i biznesłumenki – żeby nie podpaść po seksizm). Dla kolejnego kamuflażu nazwano taki język dyplomatycznym, w przeciwieństwie do języka prostych ludzi, który z uwagi na jego niedostatki techniczne, trudniej realizuje postulaty kłamstwa niż prawdy.

Wyodrębnienie zjawiska gier nadało nobilitacji sprawnym blefiarzom i wielu z nich przeszło do historii (np. Ezop, Talleyrand), jako mistrzowie swojej sztuki. W grach sportowych nobilitującym stało się określenie „wielki kłamca”, jakie nadawano wielkim rozgrywającym w grach zespołowych. Patrzył taki w lewo, a podawał w prawo i wcale nie było to konsekwencją zeza, choć mógł on być przydatnym narzędziem. Mówiło się o takich, że mają oczy dookoła głowy.

W brydżu – jak to w grze – przydają się także uszy, w potoczne określenia „ten ma nosa, „zagrał z nosem”, świadczą o tym, że i zmysł powonienia ma swoją przyszłość.

Po tych dygresjach pora przejść do meritum sprawy – blefu w brydżu. Dla odróżnienia od pokera, gdzie czucie i wiara silniej mówią do mnie niż mędrca szkiełko i oko, blef w brydżu nazwano „zagraniem psychologicznym”. Wprowadzono także – w odróżnieniu od polityki – pewne ograniczenia takich zagrań. Najważniejszym jest bardzo płynne określenie, że blef w równej mierze powinien wprowadzać w błąd partnera jak i przeciwników. Ot taka utopijna mrzonka, że jeśli kłamstwa nie można wyeliminować, to trzeba je ucywilizować.

Jest to coś takiego jak mrzonki o socjalizmie z ludzką twarzą. Kapitalizm z ludzką twarzą to też to samo, co właśnie aktualnie odczuwa wielu ludzi nie tylko twarzą, ale i czymś wręcz przeciwnym.

Zrealizowanie tej idei jest tym samym, co ucieleśnieniem mitu o półdziewicy. Coś takiego istnieje wyłącznie w literaturach niezbyt wysokiego lotu, lub w dogmatach religijnych

Czy można sobie wyobrazić, że blef w takiej samej mierze wprowadza w błąd partnera, jak i przeciwników? A jeżeli blefuje stała para, grająca ze sobą od dawna?

Poświęciłem swego czasu sporo chwil na obserwację nielegalnych źródeł porozumiewania się między partnerami i mógłbym napisać pokaźną książkę na ten temat.

Chciałbym tylko zwrócić uwagę stałym parom, że blef w ich wykonaniu zawsze spotyka się z atmosferą podejrzliwości. Oczywiście dotyczy to blefu skutecznego, bo ten nieudany nie podlega analizie, co najwyżej staję się źródłem barwnych opowieści.

Początki brydża w Polsce charakteryzowały się dzikim blefowaniem bez ładu i składu. Jak pamiętam w każdym turnieju trzeba było stawać oko w oko z, kilkoma, jeśli nie kilkunastoma blefami. Czasem nawet w jednym rozdaniu było ich kilka, szczególnie w turniejach indywidualnych.

Z takiego turnieju pamiętam rozdanie grane w parze z JKM-em. Miałem na otwarciu silnego trefla na 5 karach i 4 kierach. Otworzyłem jak WJ kazał 1♣. Partner odpowiedział 1♠. RHO zalicytował moje kara, a LHO moje kiery. Kontrowałem wszystko czerwone (to były czasy, kiedy kontra była kontrą i nie musiał o tym śpiewać Pietrzak). Gdy przeciwnicy przerzucili się na piki zaopiekował się nimi mój partner. Wreszcie przeciwnicy znaleźli przystań w kolorze treflowym, który nam się podzielił najgorzej ze wszystkich kolorów – jeden przeciwnik miał w nich K9654, a drugi nie miał żadnego trefelka. Partner dysponował zaś siedmioma treflami z koronką, w pozostałych miał po dublu.

Szlemik nie szedł nam tylko dzięki temu podziałowi trefli. Z wistu udało się nam jednak wziąć 12 lew, dzięki podegraniu wrażej ♣ 9-ki.

Po rozdaniu nikt nie wzywał żadnego sędziego, a radością z tego kabaretu podzieliły się obie strony po równo. Przy okazji przyswoiłem sobie nowe określenie – kolor podwiązany – dotyczył on w przypadku tego rozdania trefli z królem podwiązanym 9-ką.

Rozwój prawa brydżowego i rzucający się w oczy bilans strat i zysków z blefów skutecznie je wyplenił. I bardzo dobrze. Brydż w warunkach niepewności i podejrzliwości mógłby nie przetrwać, a cóż dopiero rozwinąć się tak dynamicznie.

Czy to oznacza, że należałoby administracyjne zakazać blefowania? Boże broń!.

Chodzi o to, że trudno jest określić sztywne jego granice. Popatrzmy na taką rękę:

♠ K75 ♥ 65♦ K863 ♣ KD32

Partner otworzył 1♥. Stosujemy ustalenie, że two over one jest GF, poza przypadkami długiego i powtarzalnego koloru. Nie możemy zatem zalicytować ani 2♣, ani tym bardziej 2♦. Nie możemy także zalicytować 2 BA, bo oznacza inwit z fitem kierowym. A więc i ta odzywka odpada.

Pozostaje zatem tylko odzywka 1♠, która tylko minimalnie narusza pryncypia systemowe.

Czy to jest blef?

Dla pryncypialnych prawniczych dusz oczywiście, że to jest blef. Ale czy można porównać to z zalicytowaniem 1♠ w identycznej sytuacji z ręką:

♠ 7 ♥ D6543 ♦ W8654 ♣ 32 ?

Jakaś tam różnicę dostrzegłby nawet były marszałek Sejmu z czasów Gierka. To drugie działanie mogłoby łatwo spotkać się z brutalnym podniesieniem pików przez partnera.  Teraz powrót na kiery i pas od partnera świadczyłby może nie tyle o zbrodniczej zmowie partnerów, ile o tym, że w praktyce gry tej pary takie akcje się zdarzają. Narusza to przepisy gry, bo powinni o tym uprzedzić przeciwników. Wszak w nowoczesnej licytacji powrót na kolor partnera jest zazwyczaj nie tylko forsujący, ale demonstruje aspiracje premiowe.

Zawodnik blefujący musi mieć świadomość, że jego partner musi licytować w dobrej wierze, stąd ryzyko musi być większe dla strony stosującej to narzędzie. Stosować je mogą zawodnicy wyposażeni już nie szósty, ale w siódmy zmysł, bo on pozwoli im spaść na cztery łapy.

Oto przykład udanego blefu o bardzo wysokim poziomie ryzyka. Zastosował go jeden z najlepszych specjalistów w tej dziedzinie, nie tylko w Polsce, grający ze mną przed laty. Po moim otwarciu 1♥ otrzymał taką rękę:

♠ 8 ♥ D75 ♦ K10864 ♣ 8654

Zalicytował 1♠. Podniosłem go do dwóch. Wyplątał się z tego z niezwykłym sprytem – zalicytował forsujące 2 BA, na co usłyszał opisujące rękę 3♦, po czym z ulgą spasował.

Blef wyjaśnił się w sposób absolutnie legalny. Czy na ostatniej ręce poszlibyście na front z taką ręką:

♠ AW7 ♥ 1043 ♦ A92 ♣ K1083 ?

Partner miał:

♠ K10953 ♥ 62 ♦ 75 ♣ ADW2

Szło trochę w czerwone, szło też i w czarne.

Przed laty po Mistrzostwach Europy w Dublinie w Brydżu 11/67 ukazał się artykuł Stanisława Bitnera pt. „Studium Blefu”. Ciekawych odsyłam do zapoznania się z ówczesnymi poglądami na ten temat. Przypomnę tylko, że blef w turnieju par, gdzie gra się zazwyczaj tylko dwa rozdania, nie spełnia swojej najważniejszej roli – zasiania niepokoju w obozie wroga. W meczu stworzenie takiej atmosfery może przynieść niespodziewane zyski.

Pamiętam mecz w wysokiej lidze na bardzo silną wówczas drużynę AZS Kraków. Grałem w drużynie znacznie ustępującej AZS-owi i w pierwszym rozdaniu będąc na otwarciu zablefowałem odzywką 1 BA (wtedy 16-18). Stosowaliśmy dwa pytania Staymana – 2♣ – słabe, i 2♦ – mocne pytanie, forsujące do dogranej. I taka odzywka przyjechała od partnera. Miałem rękę przygotowaną na pasa po każdym Staymanie, więc spasowałem. Blef się wydał, ale przeciwnik na ostatniej ręce wprawdzie wiedział to, ale nie wiedział jak silne było pytanie 2 ♦. Po mękach spasował. Wygraliśmy zapis w strefie częściówki – im szło coś w stare, my wygraliśmy 2 ♦. Przeciwnicy krótko skomentowali przebieg wydarzeń i nie doszukali się błędu w swoich poczynaniach.

Kluczowe dla meczu było następne rozdanie – partner nie mógł być gorszy ode mnie i też „zajechał”. Tym razem bardzo boleśnie dla przeciwników – stanęli w nienajlepszej częściówce, a szedł im aż szlemik.

Po tym rozdaniu rutynowana para AZS-u rozkleiła się próbując odbić zaraz i natychmiast i tak już było do końca fragmentu. Można było nie grać drugiej połówki.

Co gorsze, udany blef w turnieju może być często interpretowany jako efekt poznania rozdania w czasie „cygarpauzy” (dziś już nieaktualne). W turnieju indywidualnym zaś blef jest w 90% świadectwem braku zaufania do partnera i zazwyczaj kończy się mniejszą lub większą katastrofą.

Blef w brydżu zajmuje obszar objęty określeniem  „co nie jest zabronione, jest dozwolone”. Oznacza to, że jest to obszar położony bardzo blisko granic przepisów i łatwo się poza nim znaleźć, a wtedy konsekwencję są nieuniknione.

Co ku przestrodze amatorom zajazdów podkreślam.

Wpadłem na lokalny turniej w moim mieście, co nie zdarza się często. Znalazł się jeden luzak z wysokim jak na ten turniej WK 2,5. Zawodnik zapewne fartowny przy grze w kółko na kasę, bo w jednym z rozdań Piatnik obdarował go niebrzydką kartą:

Wprawdzie otwarcie partnera  2♦ Wilkosza  sygnalizowało pewne trudności w dalszej licytacji, ale zawodnik o WK 2,5 umie posługiwać się tą konwencją. Licytacja potoczyła się dalej tak:

Wyłożyłem w dziadku:

Po wiście w karo, kiedy pokazała się druga  dama w impasie, zawodnik celebrując każdą lewę wziął 6 nadróbek, po czym zwrócił się do mnie, – dlaczego pasujesz na forsing?

Na chwilę mnie zatkało, by finalnie zamiast odpowiedzi wybuchnąć śmiechem.

Po zmianie miejsc dosiedliśmy się do zawodnika o najwyższym w tym turnieju WK (nie licząc mojego), bo aż 7 – mistrz międzynarodowy.

Tenże po starannym przemyśleniu sprawy orzekł z poważną miną – FORSUJE!. Nieforsującą sekwencją byłoby:

1) Przecież partner nie spasuje, bo nie ma kierów.

Stwierdziłem pojawienie się kolejnego przeszczepu, bo taka sekwencja ma jeszcze jakieś uzasadnienie do otwarcia Multi, gdzie prawdopodobieństwo zastania 12 kart w kolorze na tej samej linii jest mikroskopijne, to już przeniesienia jej na poletko konwencji Wilkosza może zaowocować kontraktem na 11 kartach w kolorze, co, – mimo iż też rzadkie, jest kilkadziesiąt razy większe.

Na wszelki wypadek zapytałem mistrza międzynarodowego, co w takim razi powinienem zalicytować po 4 kierach?

Tu MM się mocno zasępił i po kolejnym starannym przemyśleniu sprawy – orzekł – no Blackwooda.

A jak powinien odpowiedzieć odpowiadający żeby wskazać dwie koronki w kolorach czerwonych – zaciekawiłem się…

Tu MM się zasępił i myśli chyba do dzisiaj, bo odpowiedzi się nie doczekałem.

Proszę o wybaczenie za to, co za chwilę napiszę. Nieodparcie jednak nasuwa mi się spostrzeżenie, że większość grających w brydża zachowuje się jak tresowane w cyrku małpki. Starają się przyswoić jakąś liczbę nawyków, które potem działają automatycznie zwalniając z elementarnego myślenia.

W problemie gdzie jedyną niewiadomą  jest szlem, czy szlemik, nawet bez żadnego otwarcia partnera, zwalają na barki partnera prowadzenie licytacji.

Przed wielu laty popełniłem artykuł pt. Bezmyślne przeszczepy”, gdzie napisałem:

                   Od wielu lat obserwuję bezmyślne przenoszenie dobrych skądinąd wynalazków z jednego obszaru licytacji na inne. Pierwszy z brzegu przykład to fitowanie koloru starszego poprzez licytowanie BA. Ustalenie to pojawiło się w systemie Precision Club i jest bardzo sensowne. Mianowicie po otwarciu 1 !h lub 1!s  i kontrze przeciwnika bezpośrednie podniesienie koloru partnera do dwóch jest blokujące w sile poniżej 7 PC, natomiast odpowiedź 1 BA oznacza podniesienie z pokryciem bilansowym, czyli w sile 7-9 (w Precision 8-10) PC. Podobnie jest o szczebel wyżej. Ustalenie tak się podobało, że zostało przeszczepione do sytuacji po wejściu starszym kolorem po otwarciu przeciwnika.        

Dwojakie sfitowanie ma sens wtedy, gdy istnieje szansa zagrania końcówki, a więc po otwarciu partnera, co też nie zdarza się zbyt często, jeśli odpowiadający ma siłę słabego podniesienia.  Po otwarciu zaś przeciwnika i wejściu drugiego z przeciwników szansa, że mamy bilans na końcówkę jest bardzo maleńka. Zwłaszcza, kiedy wejście drugiego przeciwnika nie jest podniesieniem koloru partnera i obiecuje jakąś siłę (podniesienie koloru partnera może takiej siły nie obiecywać). Zatem ogłaszanie swojej siły będzie w większości przypadków służyło przeciwnikowi, a nie partnerowi.

Tymczasem zobaczyłem akcję w wykonaniu mistrzów świata:

…po czym WE doszli do szlemika w kiery, gdzie trzeba było trafić damę w kolorze atutowym, po tym jak u wchodzącego pokazało się KDW w pikach, a z istotnych honorów brakowało jeszcze mariasza trefl i damy kier.

Kolejny przeszczep zobaczyłem w wykonaniu rutynowanych zawodników w rozdaniu:

1. Trzykartowy fit w kierach

Od tej pory można było zastosować znaną przed laty ofertę, kiedy przeciwnicy wpadali na minę:

– Panowie – obejrzyjcie swoje ręce i ustalcie kontrakt najlepszy dla was.

Kontra oznaczała trzykartowy fit kierowy. Do czego to posłużyło parze? Ano do tego, żeby przeciwnik nadrobił dwa razy. Ale bez rekontry. Tym razem uchwała rady gminnej miała być ważniejsza od ustawy konstytucyjnej. Bowiem taka kontra za nic ma bilans, a tu słychać było, że przeciwnicy nie są słabsi, a układy są raczej dla nas nieprzychylne. Stąd pomysł kontry fit w takiej sekwencji licytacyjnej to miczurinizm (krzyżowanie jabłonki z psem, w efekcie czego powstaje coś, co szczeka, kiedy ktoś niepowołany próbuje  zrywać jabłka).

Jakiś czas temu na BBO spotkałem taką próbę zastosowania Lebensohla:

Otóż pomysłodawca sugerował możliwość zastosowania tutaj Lebensohla, w celu rozróżnienie siły 0-4 PC od ciut wyższej.  Skomentowałem to, że niedługo Lebensohla będzie można znaleźć pod łóżkiem. No, bo prosty bilans stołu 12 + 16(17) + 7 = 4/5 PC, wykazuje, że ten ostatni przymuszany drugą kontrą partnera ma siłę do 5 PC. Najistotniejszym w tym momencie jest znalezienie koloru do gry, posługiwanie się Lebensohlem tego nie ułatwi, a wręcz przeciwnie – znanych jest wiele przypadków ostatecznego kontraktu granego na kolorze 3-3. Kolejne pytanie – to, do czego ma się taka wiedza przydać siłaczowi? Takie wynalazki to przypinanie kwiatków do kożucha, w mróz siarczysty w dodatku.

Dawnymi czasy licytacja w kolor przeciwnika uważana była za najsilniejsze narzędzie forsingu. Stąd jej zastosowanie nie było nadzwyczaj częste, bowiem dotyczyła praktycznie tylko rąk Acolowskich po otwarciu przeciwnika. W licytacji środkowej używano koloru przeciwnika, jako wywiadu bezatutowego. Z czasem zastosowano licytację w kolor przeciwnika do wskazania ręki dwukolorowej. Przykładem jest konwencja Michaelsa. Z czasem zastosowanie licytacji w kolor przeciwnika zaczęło być używane do wskazania lepszych rąk z fitem w kolorze partnera, w odróżnieniu od bezpośredniego poparcia, które ewoluowało w stronę licytacji blokującej. Idea z gruntu słuszna, jak każda inna, z czasem zaczęła ewoluować w skrajność.  I o tym traktuje ten artykuł

1. Lewą ręką przez prawe ucho

Mecz, NS po, dealer W, licytacja:

W rozdaniu posiadacz ręki E, pomylił pojęcia „ręka dobra honorowo” z „ręką dobrą układowo”. Jego partner spodziewał się tego pierwszego, stąd jego finalna kontra.

Czy S miałby odwagę wcisnąć 4♥, jeśli E skoczyłby w 4 ♦? Albo 4 ♠? Nie wiadomo. Tu jednak E swoją zdecydowanie naciągniętą licytacją wykreował ponadto pozycję forsującego pasa, co skończyło się kontrą „bez papierów”.

A co miałoby znaczyć takie 4♦? A kontrakt z bilansu. Czy to taka zbrodnia brydżowa?     Jeśli zaś – jak pewnie uzna większość, jest to licytacja blokująca, to:

          Postulat: jeśli przeciwnicy znaleźli kolor, zwłaszcza starszy od naszego, to blokujące uzgadnianie naszego koloru traci sens, bo lepszą rękę musimy pokazywać „lewą ręką przez prawe ucho”.

2. Taka straszna nadwyżka?

Turniej par, NS po, dealer E

Dwie licytacje:

1. Kontra „na wprost”

Wynik – bez jednej -100

Wynik – bez dwóch – +300

S powinien wziąć pod uwagę:

1. Zły podział pików (W mógł zablefować, ale w większości przypadków mówi prawdę), co niweluje lekką nadwyżkę punktową w ręce S
2. Do wygrania końcówki partner potrzebuje nadwyżki, a z nią nie pozwoli przeciwnikom grać 2 ♦
3. Partner może mieć kontrę na kolor karowy.

3. Kolor przeciwnika samoforsujący

Obie przed, dealer N

Nie wiem, jakie ustalenia mieli NS w zakresie znaczenia kontry na wejście przeciwnika po Acolu. Jeśli rację miał N – kontra = oznaka słabości, to S oszalał. Jeśli kontra była karna (a tak częściowo wygląda ręka N), to S powinien założyć posiadanie przez partnera jakichś wartości kierowych, które do gry własnej będą potrzebne jak ząb trzonowy nieboszczykowi. W każdym razie sam doprowadził do końcówki (jakim cudem N wpadł na to, że 4♥ pokazuje takie piki?) i sam zagolił szlemika, który bez względu na wist miał szansę jak nagi w pokrzywach.

Na drugim stole spokojne 10-lewowe 4 ♠.

4. Kolejne nadużycie

WE po, dealer W

1) transferowe wskazanie kierów

Tu N zauroczony swoimi 12 PC (ale za to bardzo „ładnymi”) pokarał partnera za normalne wejście. 3 ♠ było „o jeden most za daleko”. Alternatywa w postaci kontry na 2 ♥ nie przyszła N do głowy. A przecież bilans stołu był zrobiony i wiadomo było, że 3 ♥ to inwit donikąd, bo partner nie może mieć przyjęcia do końcówki.

5. Kolor przeciwnika zamiast własny

NS po, dealer S

Licytacja:

1. Splinter

Kolor przeciwnika powinno się stosować wyłącznie wtedy, kiedy naturalna licytacja nie wchodzi w rachubę z różnych powodów. Tu zginęło poważne źródło lew w treflach, a Splinter odebrał ochotę W do dalszych kroków. A przecież 3♣, jako kolor + fit, dałoby szanse na dokładniejszą wymianę informacji, co powinno doprowadzić do szlemika.

6. Kolor przeciwnika zaciemniający obraz ręki                     

WE po, dealer W

A przecież W miał czystą licytację 3♣ (nawet mdłe 2♣ ratowało rozdanie), co powinno doprowadzić do końcówki w tym kolorze, ewentualnie do 4♥.

7. Pomyśl o partnerze…

WE po, dealer E

Pomijając fakt, iż ręka W po negacie partnera to nie jest jeszcze Acol, to E nie pomyślał o problemach partnera. Na drugim stole E się nie patyczkował tylko zgłosił 2 BA, które nb. bardziej oddaje walory ręki niż kolor przeciwnika, a W dołożył do 3-ch. To było dużo trudniej obłożyć, bo S po utrzymaniu się królem kier spróbował trefla, nie mając wskazówek, by zagrać w pika. A 5♦ szans żadnych nie miało. Trzeba zwrócić uwagę na inteligentną odzywkę W po 3♥. Wiedział, że partner nie ma pików, bo by kontrował 2♥, wybrał lepszy młodszy. Nie wiadomo, co zrobiłby E po odpowiedzi 3♠ W.

Licytujący kolor przeciwnika powinni kierować się następującymi wskazówkami:

– Jeśli mogę w inny sposób uruchomić partnera, wykorzystuję to. Innymi słowy – jak możesz zalicytować czytelnie, to nie podpieraj się kolorem przeciwnika.

– Pomyśl, w jakiej sytuacji stawiasz partnera, kiedy nie będzie on miał tego, czego oczekujesz. Nie torturuj go.

8. Uboczny skutek

Przed laty w Słupsku w jednym z rozdań przyszło mi na pozycji S:

♠ xx

♥ Wxx

♦ Dxxxxx

♣ xx

Licytacja pobiegła:

Partner był usprawiedliwiony, ale przesadził z wielokrotną licytacją w kolory przeciwka. Po 4♥ wystarczyło zalicytować 5♠ – partnerze szukam jednej małej lewki. Jego ręka:

♠ AKDW10xxx

♥ AKx

♦ –

♣ AW

Komentarz partnera – myślałem, że masz chociaż damę kier, albo przynajmniej długiego waleta. Powtarzałeś kiery trzy razy…

A co miałem robić ja, nieszczęsny żebrak?…

Tlące się jeszcze brydżowo Forum Bridge od czasu do czasu zamieszcza coś ciekawego. Przynajmniej dla mnie. Oto relatywna nowalijka:

Mamy rękę w założeniach obie po (13 rozdanie):

Jesteśmy na ostatniej ręce (W) i licytacja biegnie.

Używamy Wspólnego Języka. Co licytujemy?

Oto rozkład głosów forumowiczów:

1. 2♥ –         7 głosów
2. 3 BA –         6 głosów
3. 3♣ –         3 głosy
4. Inaczej (?) – 2 głosy
5. 2♦ (Acol nieznany) – 1 głos
6. 4 BA (cokolwiek to znaczy) – 1 głos

Już sam rozrzut głosów nie nastraja optymistycznie. Ale argumentacje powalają na kolana:

– 3BA – co innego?

– W pierwszym odruchu też napisałem 3 NT, ale jak przez przypadek partner będzie miał A pik i nic więcej, to szlemik treflowy jest niemal stuprocentowy. Może trzeba jakoś wybadać sytuację?

– Tylko jakby go tu zapytać ile ma asów… Może jest jakaś konwencja?
P.S. Oczywiście po pokazaniu trefli, żeby nie było.

– Jak partner nie ma A pik to są cztery lewy do oddania. Masz propozycje jak dowiedzieć się o Asie pik nie przekraczając 3 NT?

– A o szlemiku bez ♠ A nikt nie pomyślał? Na przykład jak partner ma ♦ KD10x. ♦ KDx też może wystarczyć do impasowego (szlemika – dop. RK).
Od razu piszę, że ja nie potrafię sprawdzić walorów partnera.

– Do szlemika pewnie wystarczy nawet 9 trefl i pusty K karo.

– Nie do wiary, nie ma czym forsować, bo partner może spasować

– A może po prostu 4 NT inwit? Że niby nie wyjdą ani w kiera ani w pika? To może partner ma numerek treflowy na dojście do impasu kier.

– Też bym się bała, że tak zrozumie. To już chyba lepiej „coś z kiści”?

– A jak partner zrozumie, że 4 BA jest na młodych?
Ja bym dał proste 2♥, to na pewno nie zbiegnie.

– Kiedyś w panelu Brydża najwięksi koryfeusze Wujota wywodzili, że takie 2♥ to musi być dwukolorówka z pikami.

– Tak myślę, że na razie dam kontrę, a dopiero później pokaże trefle.

– W WJ 2♥ to dwukolorówka, Acola licytujemy przez kontrę, później 2♥, a na końcu trefle.

cd.

Zasadniczo jest tak jak po otwarciu przeciwnika – kolor wroga to dwukolorówka, a kontra, później nasz kolor to objaśniak, a kontra, kolor wroga i nasz kolor to Acol

– I to chyba najważniejsze w całej dyskusji.
Jak zalicytować prawdziwego Acola i nie bać się, że partner spasuje przed końcówką.

Zaproponowałem odzywkę 3♣ – Acol na treflach. Spotkała się z komentarzami:.

– Może jesteś pewien, że 3♣ forsuje do dogranej, ale ja nie i możesz przy zerowej karcie partnera spotkać się z pasem.

Autor tej wypowiedzi nadwątla swój argument dalej:

Forsują praktycznie tylko 2 odzywki – kontra i 2♥, ale tylko na jedno okrążenie – obie wywołują piki i można spotkać się ze skokiem pikami, nawet na wysokości trzech. Co wtedy?

– No właśnie?

Wcześniej próbowałem wyjaśnić, dlaczego moim zdaniem 3♣ powinno forsować (przynajmniej na jedno okrążenie), ale zostałem zripostowany:

– W klasycznym WJ to było zdaje się 19+ na dobrych treflach.
Ale chyba nadal można na to spasować.

Pogłębiłem swoją argumentację:

Skoro 2♣ mówi o sile 15+, to 3♣ jest forsujące, wskazujące bardzo dobry kolor i rękę okołoacolowską+, a chyba jest to taka ręka. Partner nie może na to spasować. Wolisz jakiś bełkot w postaci 2♦ w tej sytuacji, czy może 2♥ – kolor wroga?

Oraz:

Przykład rozumowania w oderwaniu od realiów systemowych. Jeżeli otwieramy 2♣ z siłą do 14/15 PC, to w drugim okrążeniu zgłoszenie trefli oznacza 15+ na treflach. Jakie znaczenie zatem sensownie jest przyporządkować odzywce 3♣? Jedna osoba wspominała, że jest to 19+ na dobrej szóstce. Ale przecież ten + oznacza, że nie można na tę odzywkę spasować. Z kolei opisana przez innego panelistę triada – kontra – kolor przeciwnika – kolor własny, to nawet, jak nie będzie przeszkadzał przeciwnik, zapędzi nas nie wiadomo gdzie w takiej sekwencji jak tu.

Wymiana poglądów na FB pokazuje jak schematycznie podchodzi do problemów większość zawodników. Szukają w najprostszych sytuacjach „kamienia filozoficznego”, zamiast uruchomić myślenie, w tym wnioskowanie negatywne.

Na Mistrzostwach Europy Par (1997) – zaliczanych jak wszystkie turnieje par oraz teamów z krótkimi meczami do zawodów kategorii III – obowiązywało sporo ograniczeń systemowych. Zabronione było stosowanie systemów wysoce sztucznych (HUM) – oznaczonych, jako żółte oraz konwencji i metod „brązowych” (Brown Sticker Convention and Treatments).

O ile o systemach HUM jakieś zielone (bardziej zielone niż inne) pojęcie funkcjonuje w świadomości społeczności brydżowej, o tyle konwencje „brązowe” są interpretowane według uznania. Po prostu HUM wraz ze swoimi czterema odnośnikami przystaje do definicji naszych Systemów Słabych Otwarć, zatem wiedza o nim znacznie u nas większa niż gdzie indziej.

Brown Sticker Conventions dotyczy przypadków, kiedy:

1. Otwarcia licytacji od 2♣ do 3♠ lub wejścia na wysokości jednego, dwóch lub trzech, po naturalnym otwarciu 1 w kolor mogą być:

– słabe (można przyjąć, że nie zapewniają przeciętnej siły) oraz:

– nie wskazują przynajmniej 4 kart w znanym kolorze.

Wyjątki:

– Jeśli nie jest wskazany kolor minimum 4-kartowy, to ręka musi być o króla silniejsza od ręki przeciętnej (10 PC+ król).

– Otwarcia licytacji wskazują słabe otwarcie na kolorze starszym z możliwym wariantem alternatywnym silnym lub bez niego jak opisano w WBF Convention Booklet (to oczywiście Multi).

2) Wejścia po naturalnym otwarciu 1 w kolor, które nie oznaczają koloru minimum 4-kartowego.

Wyjątek – wejścia po otwarciu 1 BA

3) Dowolna słaba dwukolorówka na wysokości 2 lub 3, która dopuszcza kolor trzykartowy lub krótszy w jednym z kolorów wskazanych

W praktyce, na boisku interpretacja sporej części uczestników (nie tylko polskich) bywa taka, że w licytacji obronnej „wszystko wolno”.

Przyznam, że nie spotkałem się z naruszeniem tych zakazów osobiście, choć w kartach konwencyjnych nacji znajdujących się w polskiej strefie wpływów (brydżowych, brydżowych!) spotykałem konwencje Wilkosza w obronie, a nawet na otwarciu u kompletnie nieuświadomionych.

Zostałem za to poproszony o pomoc przez sympatyczną sędzinę przy incydencie polsko-rosyjskim. Od mojej przygody sędziowskiej na Rodos jestem przez sędziów holenderskich i greckich uważany za eksperta od narzeczy używanych na wschód od Bugu i na północ od Niemna – niesłusznie zresztą.

Otóż wydarzenie było dość przewrotnie zabawne. Para rosyjska zastosowała (na szczęście tylko jeden raz) konwencję Wilkosza w obronie grając przeciwko polskiej parze.

Nasi początkowo nie oponowali (jak się później okazało przyczyną mogły być notoryczne wagary w czasie lekcji języka rosyjskiego) z nadzieją, że z tą konwencją jakoś sobie poradzą. Kiedy jednak Rosjanie doszli do końcówki 4♠ na siedmiu atutach, granych z pozycji dubletona, nasi ostro przypałowali.

Jak wiadomo kontra służy powiększaniu zapisu, co też się stało – Rosjanie wzięli nadróbkę, a mogli wziąć dwie.

Czy Polacy mogli zostać ograni konwencją Wilkosza przez innostrańców? Nigdy w życiu!. To tak jakby pracownik FSO został w Nowym Jorku potrącony przez Poloneza Caro (jedno, nie dwa, jak to u Wilkosza).

Wezwano zatem sędziego, a sędzia mnie po zakończeniu sesji.

Werdykt był taki, jaki mógł być w tych zawodach. Wynik zmieniono na 60%-40% dla pary niewykraczającej. Para wykraczająca – wykroczenie polegało na zastosowaniu niedozwolonej konwencji – ukarana została ponadto karą proceduralną w wysokości 15%. Jako człowiek współczułem Rosjanom, ale „dura lex sed lex”.

Trzy inne przypadki sędziowskie i rozstrzygnięcia nie są typowe dla polskiego stylu orzecznictwa i powszechnego rozumienia tych incydentów. Dlatego uważam, że należy je opisać.

Jak wiele innych par musieliśmy zmienić część otwarć na wysokości dwóch? A wiadomo, że bywa to źródłem pomyłek. Długotrwały nawyk odzywa się w stresie lub pod wpływem zmęczenia (vide casus pary Gawryś Lasocki na DME w Killarney w 1991 r.). Działają też wyćwiczone odruchy. Nic więc dziwnego mój partner otworzył 2♠ z ręką: ♠ KD108753 ♥ – ♦ A84 ♣ 964. Zaalertował oczywiście. Przeciwnik po jego stronie deski nie pytał o nic, ale w którymś momencie (kiedy – nie da się odtworzyć) przeczytał w karcie konwencyjnej, że jest to podlimitowa dwukolorówka – piki z młodszym.

Po mojej stronie deski przeciwnik (RHO) został poinformowany przeze mnie ustnie, że to piki i młodszy. Po 3 ♥ przeciwnika zalicytowałem 4♣ – do koloru partnera z ręką: ♠ 9 ♥ K5 ♦ K75 ♣ KDW8752.

Dalej było 4 ♥ od LHO i 5♣ od partnera, skontrowane przez RHO.

Po wiście w singla pik i odwrocie w ♣ 10, nie miałem kłopotów z wygraniem kontraktu.

Wezwany sędzia opisał wydarzenie i udał się na konsultacje. Po około godzinie przyszedł poinformować, że wynik zmieniono na 60%-40% z korzyścią dla przeciwników. Dodatkowo dowiedzieliśmy się, że rozważający problem sędziowie dopuścili, że para zmieniła ustalenia i partner pomylił się, zapominając systemu. Dlatego nie wymierzono nam kary dodatkowej w wysokości 15%.

Drugi przypadek wydarzył się w rozdaniu:

Rozd. 3, WE po, rozd. S

Licytacja:

*inwit z fitem kier, lub sign off na jednym z kolorów młodszych

3♥ partnera było konsekwencją zapomnienia tego drugiego znaczenia 2BA. Normalnie oznaczało 6 kierów i dobre otwarcie. Nic dziwnego, że sprawnie dołożyłem do końcówki.

Przeciwnicy oczywiście zaprotestowali, bo za 100 mieli „cold bottom”, a szła im końcówka w piki. Sędzia zmienił wynik na 40%-60% bez dodatkowej kary, bo działanie N było w dobrej wierze. Ale gdyby nie zapomniał systemu, to musiałby zalicytować 3♣ zamiast 3♥, po których licytacja potoczyła by się zapewne inaczej, o czym sędziowie byli przekonani (ja też). Dojście przeciwników do 4♠ było już wątpliwe – stąd werdykt.

Jeden z polskich graczy otworzył na ostatniej ręce 3 BA, mając 23 PC w składzie równym. Jego partner wyjaśnił, że to gambling. Wynik zmieniono na 40%-60%.

W Polsce, w świetle tych interpretacji, zbyt schematycznie podchodzi się do przepisu, który mówi, że otwierający może się pomylić bez konsekwencji (to tak jakby zablefował), wyjaśniający zaś nie może udzielić błędnego (niezgodnego z systemem) wyjaśnienia, bo jego tłumaczenie częściej wprowadzi w błąd przeciwników niż partnera.

Taka interpretacja jest szczególnie utrudniona w sytuacji masowego braku kart konwencyjnych i przy grze bez zasłon.

W każdym razie aspekt odpowiedzialności za wzajemne uzgodnienia pary winien być u nas brany pod uwagę w znacznie większym stopniu niż dotychczas. Tłumaczenie się wykraczającej pary pomyłką rodzić może zbyt dużo niejasnych sytuacji, bardzo trudnych dla sędziego. Sprawiedliwszym jest, żeby para ponosiła straty w wyniku własnych pomyłek, a nie zyski. Międzynarodowy trend w sędziowaniu zmierza do likwidacji korzyści z pomyłek. Nie powinniśmy od tych trendów odstawać.

Na marginesie rozdania 3 – gdyby N po wyłożeniu 3♥ przypomniał sobie o dwuznaczności odpowiedzi 2 BA i wyjaśnił ją tak, jak stoi w karcie konwencyjnej, to by nam włos z głowy nie spadł.

Tu warto przypomnieć incydent z Albuquerque. Zawodnik otworzył odzywką 2♥, co w systemie pary oznaczało słabe 2♠, albo dwukolorówkę kiery z młodszym. W momencie otwarcia wyjaśnił, że odzywka oznacza słabe dwa na kierach, lecz natychmiast się poprawił i wyjaśnił zgodnie z kartą konwencyjną. Finalnie para zagrała kontrakt 4♥, które zostało wypuszczone. Strona przeciwna mogła zagrać 4♠, które także mogło być wypuszczone. Wezwany sędzia utrzymał wynik. „Pikowicze” odwołali się do Jury d`Apell. Otwierający bowiem faktycznie miał słabe dwa na kierach. Odwołującym wydawało się, że otwierający wiedząc, co ma w karcie, świadomie wprowadził ich w błąd.

Werdykt Jury mógł niejednego zszokować. Nie dość, że wynik utrzymano, to jeszcze zarządzono przepadek kaucji! Otwierający postąpił bowiem zgodnie z prawem brydżowym wyjaśniając swoje otwarcie zgodnie z ustaleniami wzajemnymi partnerów, a nie zgodnie z tym co miał w karcie.

Wykroczeniem byłoby wyjaśnienie zgodne z posiadaną ręką. Po drugiej stronie zasłony partner wyjaśniałby przecież zgodnie z kartą konwencyjną i niezgodność tłumaczeń byłaby wykroczeniem.

Gracze powinni o tym pamiętać.

Dwa odwołania naszych przeciwników nie odniosły skutku. Licytowaliśmy:

1. Cue bid
2. Zatrzymanie I klasy w kierach
3. Dwa asy bez damy atu

Wszystkie oznaczone odzywki były alertowane i objaśniane.

S wyszedł naiwnie w kiera i skasowaliśmy wszystkie 13 lew, tymczasem przeciwnicy mogli zdjąć dwie lewy w treflach. N, który miał piątego mariasza kier i asa trefl, a do tego język angielski znał gorzej niż ze słyszenia, wezwał na ratunek sędziego na okoliczność, że mój partner wyjaśnił 4♥ jako zatrzymanie I klasy więc on mając mariasza kier za asem skontrował na wist. Pomijając naiwność takiego rozumowania – przecież zatrzymaniem I klasy mógł być renons, lub singlowy as, to przecież rekontra E wszystko wyjaśniła. Oczywiście wszystko było w rękach S, którego wyjście w kiery było kolejną naiwnością.

Tym niemniej N w kółko powtarzał, że gdyby nie padło wyjaśnienie, iż jest to cue bid I klasy, nigdy by nie skontrował.

Partner oczywiście takiego wyjaśnienia nie mógł udzielić, przecież w Polsce (a pewnie i na świecie) nikt tak nie gra. Zwróciłem na to uwagę sędziemu, aby z braku pewności zapytał jakiekolwiek polskiego zawodnika, czy tak się w Polsce gra. Zapewne odbyło się bez konsultacji, wynik utrzymano.

Drugi przypadek był pouczający. W karcie konwencyjnej na dole pierwszej strony jest rubryka „psychic opening bid” (otwarcia psychologiczne, czyli blefowe) i obok drugie „Others” (inne).

Przy pierwszym napisaliśmy „occasional” (sporadycznie), przy drugim nic. I przyszło rozdanie:

Obie przed, rozd. S

1. Karo przygotowawcze, bo 1♣ byłby silny
2. Negatywna, powinna wskazywać 4 piki
3. Pasy po bólach porodowych

Wywróciliśmy się bez jednej za 50. Włoch z pozycji S – ocierający się o reprezentację swojego kraju – wyczekał do końca rozdania, po czym wezwał sędziego w zawiązku z tym, że nie mieliśmy zaznaczone w karcie konwencyjnej, że blefujemy w „innych” sytuacjach, a taka według niego miała miejsce.

Sędzia opisała sytuację i po jakimś czasie przyszła mnie indagować, dlaczego nie spasowałem na 1♠ (sic???!), wszak powinno to obiecywać (??) kolor 5+ kartowy. Wyjaśniłem, że:

1. W naszym systemie 1♠ nie obiecuje 5+
2.  Kontra na 1♥ nie jest karana, więc 1♠ nie jest ucieczką
3.  Moje doświadczenie brydżowe mówiło mi, że licytacja nie wygaśnie, zatem moje 2♥ miało za zadanie utrudnić licytację przeciwnikom
4.  Moje kiery były tak dobre, że potraktowałem je jako wydłużone
5. Zalicytowanie 2♦ mogło być niejasne dla partnera, poza tym był to za słaby kolor)
6. 1 BA nie wchodziło w rachubę tak samo jak pas. Moje 1♥ nie wykluczało czwórki w pikach, zatem partner z czwórką pików musiał je licytować

Mogłem oczywiście jeszcze powiedzieć, że zachowanie przeciwnika po mojej stronie zasłony (porodowy pas) w II okrążeniu mocno sugerowało, że ma on 4 piki. Nie moja to wina, że jego kontra byłaby kolejną kontrą negatywną (?) w ich systemie. Grali – zdaje się – kontrą negatywną do wysokości 7♠.

O chęci zapisania premii za koronkę nie wspomniałem, choć i taka myśl chodziła mi po głowie.

Wyniku nie zmieniono, ja natomiast dopisałem do karty w konwencyjnej „occasional” w rubryce „others”. Włoch chyba nie wierzył w wygranie protestu, skoro sam sobie w pierniczku postawił pięćdziesiątkę. Od kiedy oni przeszli na większe pojemności?

Na koniec pragnę zwrócić uwagę na to, że czytelne i dokładne wypełnienie karty konwencyjnej bardzo ułatwia komunikację przy stole, zwłaszcza dla osób ze słabą znajomością angielskiego.

Problem w brydżu ciągle jeszcze nierozwiązany – to niesforny kibic. Niesfornego partnera przeważnie można jako tako ujarzmić. A jeżeli nie, pozostaje jeszcze ta pociecha, że za swoje wyczyny zapłaci. Przy tym na trzy robry, tylko w jednym musimy się z nim męczyć. Ponadto przecież możemy w ogóle nie siadać do stolika.

Kibic niestety nie płaci, więc ta satysfakcja odpada, a męczyć się z nim musimy przez wszystkie robry. Takiego od stolika nie odpędzisz. Jeżeli go poprosisz żeby Ci nie kibicował – zyskasz tylko tyle, że przesunie się o pół mera z krzesełkiem i z urazą powie: „przecież nie panu kibicuję”.

I nie dziw się, że będzie obrażony. Trzeba rzeczywiście być gruboskórnym jak nosorożec, żeby nie umieć docenić zaszczytu, jaki Ci przypadł, że właśnie przy Tobie Jego Kibicowska Wysokość raczyła usiąść. Twoją grę obserwować, no i… komentować.

A tymczasem Ty, zamiast czuć się szczęśliwym z wyróżnienia, jesteś niezadowolony, gdy ta najważniejsza przy stolika persona okadza Cię wonnym „Sportem”, stawia swoją kawę pod Twoim łokciem lub z takim przejęciem zagląda w Twoje karty, że pod jego naporem drętwieje Ci ramię.

A teraz zastanówmy się, czy my sami w ferworze kibicowania tak się nie zachowujemy. Albo czy nie robimy jeszcze większych „przestępstw”. Czy przypadkiem swymi uwagami i ciągłymi komentarzami nie wyprowadzamy graczy z równowagi lub – co gorsza – nie wpływamy na rezultat gry. Musimy sobie zdawać sprawę z faktu, że nie trzeba być specjalnie wytrawnym psychologiem, aby z zachowania kibica zorientować się, co „piszczy” w kartach „jego” gracza. A oto najczęściej spotykany przypadek:

Kochany kibic przez trzy rozdania z zapałem obserwował kartę, licytację i grę swego pupila. Nagle w czwartym zainteresowanie jego znika jak za dotknięciem różdżki czarodziejskiej. Najspokojniej w świecie przechyla się, żeby zobaczyć, co ma przeciwnik. Teraz można śmiało przyjąć zakład jeden do, dziesięciu, że „jego” gracz ma trzynaście blotek, lub coś zbliżonego. W tych warunkach impas we właściwą stronę nie jest już problemem.

A jak się powinno postąpić z kibicem w sytuacji, która zdarzyła się w takim oto rozdaniu:

W rozgrywa 4♠. N zaatakował  ♣ 9-ką. Podłożoną damę RGR zabił asem i odszedł w trefle. S wziął królem i zagrał asa, króla i blotkę pik. Rozgrywający utrzymał się w ręce damą i wyszedł w blotkę kier. Najprawdopodobniej chciał sprawdzić podział kierów, a w przypadku niepowodzenia ratować się impasem króla karo. Jednak w tym momencie włączył się kibic:

– Szkoda czasu, kiery się nie dzielą, a impas karo też nie stoi…

Rozgrywający, który coś niecoś słyszał o przymusie, odegrał asa karo i pociągnął piki do spodu. W dwukartowej końcówce S nie był wstanie utrzymać dwóch kierów i kara.

I co zrobić z takim fantem?

Bez interwencji kibica W na pewno sprawdziłby kiery a potem już musiałby impasować króla karo.

Oto kolejny przykład wygrania końcówki przez kibica.

S gra 3 BA, W zaatakował królem trefl. Rozgrywający zabił za trzecim razem. Kolejne zagranie to pik, który rozgrywający miał zamiar przepuścić do E, ale W wskoczył 10-ką. Rozgrywający musiał zabić i pewnie zagrałby na podział pików, gdyby nie pełen zachwytu okrzyk kibica – „brawo ten pan”! Teraz gra na podział pików stała się beznadziejna, więc rozgrywający zgrał oba asy i króle w czerwonych kolorach i wpuścił E karem, a ten po wzięciu dwóch lew musiał maszerować do wideł pikowych.

Gdyby by takie uwagi robił dziadek, zapisano by wynik bez jednej. Ale dlaczego ma przegrać ktoś tylko przez to, że przy stole siedzi niesforny kibic? Przecież gry unieważnić nie można, bo nie wiadomo, czy rozgrywający i bez tej uwagi nie wybrałby wygrywającego sposobu rozgrywki. Czy zatem na kibica nie ma lekarstwa?

Ciekawe rozwiązanie problemu niesfornego kibica proponuje Victor Mollo:

Kibica po prostu można skontrować. Tak! Jak ta operacja wygląda Mollo tłumaczy na następującym przykładzie:

Po blokującym otwarciu 3♦ przez W, S rozgrywa 6♠. W ściągnął asa karo i wyszedł w trefla zabitego asem i po ściągnięciu wszystkich pików E znalazł się w przymusie kierowo-treflowym.

Partner gratuluje Ci pięknej rozgrywki, ale nieopatrzenie wtrąca się kibic          – a ja bym pana obłożył…

Kontra – wołasz radośnie.

Trzeba zaznaczyć, że kibicowi nie wolno zrobić nieuzasadnionego licytacją wistu. W konkretnym przypadku była kontra na 5 ♥ przez E, która była wskazaniem wyjścia, więc atak w trefle jest wykluczony.

Kibic siada na miejscu W i wychodzi w 2-kę kier. Bijesz w ręce królem i grasz damę karo. W bije asem i jeśli zagra w trefla doprowadzasz do takiej samej końcówki. Po zagraniu w pika doprowadzasz do przymusu atutowego:

Zagrywamy pika i ze stołu usuwamy damę trefl. Jeśli E wyrzuci kiera wyrabiamy przebitką ten kolor, dojściem jest as tref. Jeśli wyrzuci trefla, odciągamy asa w tym kolorze i atutem wracamy do dobrej ♣ 9-ki.

Kibic Cię nie położył. Płaci Ci więc po stawce, którą gracie za szlemika z kontrą. A to wynosi 1660 punktów.

Jeszcze szukasz drobnych, aby wydać resztę z „górala” (to była kiedyś poważna suma – dop. RK), gdy drugi kibic woła – a jednak tego szlemika można położyć!

Kontra – aż piejesz z zachwytu… Ostatecznie nie ryzykujesz aż tak wiele, jeśli Cię położą, zapłacisz za 200 pkt.

Następny delikwent bierze karty W i wychodzi w 2-kę kier. Bijesz królem i wychodzisz damą karo, którą on chytrze przepuszcza. Liczy, że przebijesz króla atutem i nie będziesz miał zejścia ze stołu. Ale Ty tego głupstwa nie robisz. Po wzięciu na damę karo zgrywasz swoje wszystkie piki i doprowadzasz do końcówki:

Teraz grasz asa i blotkę kier wpuszczając E, który musi maszerować do treflowych wideł.

Panowie, kto następny? –pytasz z uśmiechem…

Ale niestety, wokół panuje głucha cisza. Jej Kibicowskie Wysokości wyraźnie straciły ochotę do komentarzy…

Autor – Aleksander Rożecki, Brydż XI/1964

Niektóre problemy wistowe wydają się być nierozwiązywalne. Oto przykłady takich zdarzeń w wykonaniu koryfeuszy brydża. Graczom początkującym raczej by się większość z nich nie wydarzyła….

1. Podwójne trzymanie…

NS po, rozd. S, licytacja:

• Naturalne, pozytywne
• 15-17 – system Acol

Wist ppp 4 – 3, D, A. Rozgrywający zagrał trzy razy karo. W doszedł do ręki i pociągnął króla pik. E dołożył 10-kę przygotowując odblokowanie koloru. W przyjął, że partner miał pierwotnie D109 i nie chcąc wyrobić rozgrywającemu 8-ki pomknął małym pikiem.

Autorzy – włoscy członkowie Blue Teamu

2. Siła nefki…

Obie po, rozd. S,

W wyszedł  ♥ 5-ką. E pobrał asem i kontynuował pierwotną czwartą najlepszą – ♥ 4-ką. Dziewiątka wzięła lewę, bo W założył, że rozgrywajmy posiadał w kierach 10987.

Wiadomo skąd wzięła się niezwykła estyma Fifiego (brydżysta ze Śląska) do 98.

3. A tak blisko było…

Mecz drugiej ligi (prawdziwej II ligi, teraz byłaby to liga I). Licytacja:

NS po, rozd. N

W zawistował ♣ 7-ką. E pobił asem i kontynuował pierwotną czwartą najlepszą ♣ 4-ką.

Kiedy W przepuścił waleta trefl, rozgrywający trzęsącymi się rękami wygruził resztę swoich kart na stół z komentarzem – reszta moja. W założył, że rozgrywający posiadał pierwotnie w treflach DW32. Wypuszczenie tego kontraktu niby kosztowało niewiele – na drugim stole bowiem wygrano 6♦. Jednak różnica pomiędzy + 10, a + 14 nie pozwoliła drużynie z WE awansować do I ligi.

4. Zrzutka „czytelna”…

W rozpoczął królem kier. E dosypał ♥ 10 (para grała wistem naturalnym). W po utrzymaniu założył, że partner musi posiadać 9-kę  i pierwotnie miał tylko 109x, wymaszerował więc w małego kiera.

5. Dobrze zacząć, kiepsko skończyć…

• Precision

Obie przed, rozd. N

W zaatakował ♥ 2-ką. E pobrał królem i kontynuował  ♥ 7-ką. 10-kę W pobił damą ale zmienił atak na ♠ 10-kę, zakładając u rozgrywającego W1095.

6. I tak sobie pozakładaliśmy…

• 11-13 PC bez starszej czwórki

WE po, rozd. N